czwartek, 7 kwietnia 2022
Kwietniowe premiery
czwartek, 31 marca 2022
Andrzej Ostrowski „Telewizyjne imperium sportowe”. Recenzja książki
Ogrom pracy, jaką wykonał Andrzej Ostrowski, wręcz zadziwia. Aż trudno uwierzyć, że wykonał ją samodzielnie: przeprowadził badania, obejrzał wiele godzin transmisji sportowych i w sposób naukowy spróbował wyjaśnić zjawisko, jakim jest transmitowanie sportu w telewizji. Ogromny nakład pracy zdecydowanie się opłacił, gdyż dostajemy dopieszczone i znakomicie uargumentowane dzieło, które z pewnością może przysłużyć się studentom dziennikarstwa sportowego.
Trudne słowa
Język, jakiego autor użył w tej książce, nie należy do łatwych. Jest on bardzo naukowy - wynotowałem ponad 50 słów, które wprawiły mnie w zakłopotanie i dla osób, które nie miały wiele wspólnego ze studiowaniem filologii słowiańskiej czy też kierunków pokrewnych, mogą wydawać się trudne. Wypiszę tylko niektóre z nich, aby zobrazować, co mam na myśli: uzus, symulakrum, genologii, szwenk, dystrakcja, rober, asertoniczność, eponizm, reranie, profesjoklety, anakolut, taksonizm. Większość z tych słów nawet mój edytor tekstowy podkreśla na czerwono. Wiedziałem jednak, na co się piszę, zasiadając do lektury - widocznie tak musi być i już.
Czy współcześni komentatorzy są słabi?
Właściwa tematyka książki rozpoczyna się w zasadzie od rozdziału drugiego. Pierwszy to teoretyczne rozważania, które można było zamknąć w jednym zdaniu. Wiadomo jednak, że opracowania naukowe rządzą się swoimi prawami i potrzebne jest w nich dłuższe wprowadzenie do tematu. Dopiero od rozdziału drugiego poznajemy historię telewizyjnych transmisji sportowych. Dowiadujemy się między innymi, że pierwsza z nich została przeprowadzona z igrzysk olimpijskich w Berlinie w 1936 roku, niestety z pominięciem naszego kraju i z zastrzeżeniem, że nie była to transmisja bezpośrednia. W Polsce czekano z pierwszą sportową relacją telewizyjną aż do roku 1951. Pierwsza w Polsce transmisja „na żywo” odbyła się dopiero w roku 1957. Autor bardzo fachowo podszedł do tematyki związanej z dziennikarzami sportowymi, przybliżając czytelnikom nazwiska komentatorów, którzy relacjonowali wydarzenia sportowe w telewizji, począwszy od lat 50., aż do lat 80.
środa, 16 marca 2022
Marcowe premiery (cz. 2)
23 marca do księgarni w całej Polsce trafi nowa książka Zlatana Ibrahimovicia „Adrenalina”. Pierwsza biografia Szweda – „Ja, Ibra” – do dziś uznawana jest za jedną z najlepszych pozycji piłkarskich, jakie ukazały się na rynku. Dla wszystkich tych, którzy zachwycili się tą lekturą, mam dobrą wiadomość: nowa książka jest utrzymana w podobnym stylu. W największym skrócie można napisać, że to po prostu kontynuacja historii, która w „Ja, Ibra” zakończyła się na odejściu z FC Barcelony i dołączeniu do AC Milan. Teraz Ibra postanowił opowiedzieć o tym, co działo się później, czyli przede wszystkim porusza temat pobytu w Paris Saint-Germain, Manchesterze United, Los Angeles Galaxy i ponownie w AC Milan. „Adrenalina” jest więc podsumowaniem minionych 10 lat w wykonaniu charyzmatycznego piłkarza, który zasłynął z błyskotliwych cytatów i niekonwencjonalnych rozwiązań stosowanych na boisku. W pisaniu liczącej 288 stron pozycji pomagał Szwedowi Luigi Garlando (współautorem pierwszych wspomnień był David Lagercrantz). Okładkowa cena książki to 44,99 zł, ale w przedsprzedaży na LaBotiga.pl znajdziecie ją już za niecałe 36 zł. Za wypuszczenie publikacji na rynek odpowiada Wydawnictwo SQN, wydawca dwóch poprzednich dzieł zawodnika (oprócz „Ja, Ibra”, był jeszcze efektowny album „Ja, Futbol”, również będący oficjalnym wydawnictwem sygnowanym przez Zlatana). Tłumaczeniem książki podzielili się Barbara Bardadyn i Marcin Nowomiejski.
poniedziałek, 14 marca 2022
Matti Nykanen. Życie to bal. Recenzja książki
Brudów co niemiara
Autorzy biografii, czyli Marko
Lempinen (dziennikarz) oraz Jussi Niemi (gitarzysta w zespole Nykanena), wykonali
sporo pracy, przedzierając się przez życiorys jednego z najsławniejszych Finów w historii.
Porozmawiali z wieloma osobami, przejrzeli stosy starej prasy, wysłuchali
wywiadów z kontrowersyjnym skoczkiem i spróbowali dociec prawdy. We
wstępie dostajemy zapewnienie, że celem autorów nie było plotkowanie czy wywlekanie
brudów, ale przedstawienie samych faktów, tymczasem brudów mamy tutaj co
niemiara i, szczerze mówiąc, „Życie to bal” czyta się jak prasę brukową.
W szkole specjalnej
Książka rozpoczyna się od opisu jednego z ostatnich dni życia Mattiego Nykanena. Szczegółowo, bez owijania w bawełnę, autorzy spróbowali zrekonstruować przebieg wydarzeń. Tamtego dnia Matti zagrał swój ostatni koncert w życiu. Zmarł na zapalenie trzustki spowodowane nadmiernym spożywaniem alkoholu. Po tym wstępie, rozpoczyna się właściwa część książki, w której odkrywamy losy głównego bohatera od najmłodszych lat. Jak już wspomniałem, nie ma się wrażenia, że jest to biografia, raczej powieść obyczajowa tocząca się w mrocznej i nieco tajemniczej Finlandii, gdzie przez kilkadziesiąt dni w roku panuje ciemność. Poznajemy więc Mattiego jako nadpobudliwego chłopca, który nie może usiedzieć w miejscu. Popisuje się przed kolegami, robi głupie kawały i ma ogromne problemy w otrzymywaniu pozytywnych stopni. Jest najsłabszy w klasie i już w pierwszym roku nauki w szkole podstawowej nie udaje mu się osiągnąć promocji do drugiej klasy. Jest tak źle, że zostaje przeniesiony do szkoły specjalnej i tam dopiero zaczyna otrzymywać nieco lepsze oceny. Dociera z trudem do ósmej, przedostatniej klasy, lecz niestety nie zalicza języka fińskiego i po raz kolejny nie otrzymuje promocji do klasy wyższej. Zamiast jednak powtarzać ósmą klasę, daje sobie spokój i kończy swoją edukację, nie mając nawet świadectwa ukończenia szkoły specjalnej. To zdobędzie dopiero w wieku 32 lat.
niedziela, 6 marca 2022
Marcowe premiery (cz. 1)
Zaczynamy od książki, która już miała swoją premierę. 2 marca, dokładnie w dniu 101. rocznicy urodzin Kazimierza Górskiego, ukazał się nowy tom „Remanentu” Jerzego Chromika. Pod koniec ubiegłego roku do sprzedaży trafiła pierwsza część serii, w której obok wielu znakomitych tekstów i wywiadów znalazła się m.in. słynna rozmowa z Dariuszem Dziekanowskim (ta, która niezbyt spodobała się kibicom ówczesnego klubu „Dziekana”, Widzewa Łódź). Nowy tom w znakomitej większości zawiera pamiętniki Kazimierza Górskiego, które były publikowane w „Sportowcu” z okazji 65. urodzin najbardziej utytułowanego selekcjonera w historii polskiej piłki. Ze szkoleniowcem rozmawiał oczywiście autor książki, który swoje najnowsze dzieło uzupełnił wywiadami z piłkarzami, których Górski prowadził, a także wspomnieniami z mistrzostw świata 1990 roku we Włoszech. To wszystko składa się na 560 stron wyjątkowej lektury, która oczywiście wydana została dokładnie tak samo jak poprzedniczka – w twardej oprawie. Okładkowa cena „Remanentu II” to 49,99 zł i nie ma co liczyć na rabaty, gdyż Wydawnictwo SQN wypuściło i tę pozycję w serii SQN Originals. Oznacza to, że jest ona dostępna wyłącznie na LaBotiga.pl w cenie okładkowej. Dla kolekcjonerów i fanów dziennikarstwa w dawnym stylu to z pewnością pozycja obowiązkowa, która powinna zająć zaszczytne miejsce w ich biblioteczkach.
piątek, 4 marca 2022
Walter Hofer „An-Tin-Ji. Więcej niż sport”. Recenzja książki
Od Chochołowa do Zhangjiakou
Akcja „powieści” jest umiejscowiona w różnych częściach świata. Rozpoczyna się w Polsce, a konkretnie w Chochołowie, by następnie przenieść się do Pekinu, Monachium, Planicy, kilku miast austriackich i na koniec do Zhangjiakou. Głównymi bohaterami są: polski skoczek narciarski o imieniu Michał oraz niewidoma chińska studentka pochodząca z Zhangjiakou. Ich relacja dość szybko przemienia się w płomienny romans i oprócz tego niewiele się tam dzieje. To właściwie cała fabuła. Bywa nudno lub nudniej. Mimo że dzieło Hofera liczy zaledwie 150 stron pisanych całkiem sporym fontem, to bardzo ciężko przeczytać książkę za jednym zamachem. Trzeba robić przerwy na kawę, jakiś trucht, samopoliczkowanie i tym podobne zabiegi, aby nie zasnąć.
Niewidoma przygląda się, czyli grafomania i nuda
Zetknąłem się z bardzo topornym
językiem. Nie jestem pewien, czy
jest to wina samego Waltera Hofera, czy tłumaczki, pani Małgorzaty
Skrzydłowskej. Myślę, ze obydwoje mają trochę za uszami. Spotykamy tutaj takie
stwierdzenie, jak np. „niewidoma przygląda się”, co samo w sobie jest dość
osobliwe. Turniej Czterech Skoczni nazywany jest mistrzostwami, co chyba trzeba
zrzucić już na konto tłumacza. Myślę, że gdyby Walter Hofer napisał książkę, w
której opisałby swoje przygody, jakie przeżył przez wiele lat pełnienia funkcji
dyrektora Pucharu Świata, to w odróżnieniu od „An-Tin-Ji” miałby nam dużo
więcej do przekazania.
Czy Walter Hofer jest geniuszem?
środa, 2 marca 2022
Wojciech Maroszek "Moje Tokio 2021". Recenzja książki
Trzy części
Książka jest podzielona na trzy
części składające się z podrozdziałów, które zostały ponumerowane w rzymskim
systemie liczbowym. Można się troszkę pogubić, gdyż w jednej z części jest ich
ponad 70, co z jednej strony pozwalało przypomnieć sobie zapis liczb rzymskich,
a z drugiej zmuszało czytelnika do rozmyślań, skąd pomysł na te X, V oraz I zamiast
zwykłych liczb. Pierwsza cześć jest najbardziej obszerna i dotyczy losów
głównego bohatera od czasów młodzieńczych aż do otrzymania powołania na igrzyska
olimpijskie w Tokio. Druga część opisuje szczegółowo turniej Ligi Światowej w Rimini
z 2021 roku, a trzecia to już tylko opis dwóch turniejów siatkarskich podczas
letnich igrzysk olimpijskich w Tokio. Narracja jest prowadzona bardzo poprawnie
i pomimo że nie pada w książce zbyt wiele nazwisk, zwłaszcza jeśli chodzi o
anegdoty lub krytykę, to nieźle się to czyta. Jeśli jest już mowa o anegdotach,
to wielka szkoda, że jest ich tak mało. Jestem przekonany, że pan Maroszek
mógłby opowiedzieć znacznie więcej ciekawych historii, ale z racji tego, że
nadal jest czynnym sędzią, możliwe, że mogłoby mu to zaszkodzić.
Od chodu sportowego do siatkówki
Autor rozpoczął swoją opowieść od czasów, gdy sam był jeszcze sportowcem i startował w zawodach chodu sportowego. Będąc nieźle zapowiadającym się zawodnikiem, wiązał przyszłość z tą konkurencją lekkoatletyczną, a trzeba zaznaczyć, że w tamtych czasach była ona dużo popularniejsza w naszym kraju niż teraz. Po przebrnięciu przez rozdziały dotyczące sukcesów w chodzie, rozpoczyna się tematyka siatkarska, która ciągnie się już aż do ostatniej strony. Czytelnik (zwłaszcza ten z młodszego pokolenia) dowiaduje się, w jakiej rzeczywistości były rozgrywane mecze w latach 90. Nieogrzewane hale, bieda na każdym kroku, bardzo małe zainteresowanie kibiców siatkówką, co wiązało się z pustymi trybunami na większości meczów, podróżowanie na zawody pociągami po całym kraju, biesiadowanie przy alkoholu z zawodnikami, działaczami i sędziami po meczach. Krótko mówiąc: inny świat. Dla osoby wychowanej w czasach, w których Polska pod względem organizacyjnym i sportowym jest światową potęgą w siatkówce, może wydawać się to nieprawdopodobne, ale niestety tak właśnie było. Siatkówka gościła w telewizji tylko z okazji igrzysk olimpijskich a z naszej najwyższej klasy rozgrywkowej, czyli z pierwszej ligi, nie było żadnych transmisji. Zaczęło się to zmieniać po IO w Atlancie w 1996 roku i śmiało można powiedzieć, że z roku na rok poziom organizacyjny naszej siatkówki nadal rośnie.
piątek, 25 lutego 2022
Piątka na piątek: Niezwykłe historie z książki Daniela Lisa „Stulecie przeszkód. Polacy na igrzyskach”
1. Czy Maria Kwaśniewska
„zgasiła” Adolfa Hitlera podczas Igrzysk Olimpijskich w Berlinie w 1936 roku?
Daniel Lis w swojej książce próbuje rozprawić się z wieloma mitami towarzyszącymi występom polskich sportowców na igrzyskach. Jedną z takich historii jest to, co miało wydarzyć się podczas dekoracji oszczepniczek na igrzyskach olimpijskich w Berlinie w 1936 roku. Maria Kwaśniewska zdobyła brązowy medal i kiedy kanclerz III Rzeszy, Adolf Hitler, przyszedł pogratulować medalistkom, mówiąc do naszej reprezentantki, że „gratuluje małej Polce”, ta miała mu odpowiedzieć: „Wcale nie czuję się mniejsza od pana”. Anegdota w takiej wersji w zasadzie do dziś funkcjonuje w wielu źródłach i przywoływana jest przez media przy różnych okazjach. Autor „Stulecia przeszkód” postanowił jednak zweryfikować tę opowieść i okazuje się, że nie znajduje ona jednoznacznego potwierdzenia w mediach, które w 1936 roku relacjonowały olimpijskie zmagania. Nie mówią one nic na ten temat, wersji nie potwierdza również cytowana Kwaśniewska, która mówi, że Hitler „pogratulował małej Polsce i życzył mistrzostwa świata”. Skąd więc wzięła się w ogóle ta historia? Sprawcą zamieszania, jak wskazuje autor książki, był Aleksander Szenajch, który w materiale „Wśród swoich i obcych. Telefoniczny felieton z Olimpiady” napisał, że na słowa Hitlera z gratulacjami „małej Polsce”, cytując: „uśmiechnęła się Kwaśniewska. Jest ona nieco wyższa od kanclerza…”. Nie jest to jednak zgodne z faktycznym stanem rzeczy, bo na zdjęciach widać, że Hitler był nieco wyższy od oszczepniczek. Dlaczego więc ta wersja zaczęła żyć swoim życiem? Być może była na tyle barwna, że z czasem potwierdzała ją nawet sama zawodniczka, widząc zainteresowanie mediów. To już moje domysły, bo Daniel Lis ocenę sytuacji pozostawia czytelnikowi. Warto jednak dodać, że w książce próbuje dociec prawdy na temat innej historii, w której to Kwaśniewska miała zostać wybrana miss ówczesnych igrzysk olimpijskich.
2. Polski wątek zamachu
terrorystycznego podczas Igrzysk Olimpijskich w Monachium w 1972 roku
Każdy, kto interesuje się historią sportu, doskonale zna tragiczne wydarzenia, które miały miejsce podczas Igrzysk Olimpijskich w Monachium w 1972 roku. Palestyńscy terroryści przedostali się wówczas do wioski olimpijskiej i przetrzymywali, a następnie uprowadzili 11 członków reprezentacji Izraela. Danel Lis postanowił dokładnie sprawdzić historię ofiar i okazało się, że dwie z nich – Jaakov Springer i Zeev Friedman – miały polskie pochodzenie. O ile ten drugi od około roku ma notkę w polskiej wersji Wikipedii, o tyle o pierwszym nie było wiadomo zbyt wiele. Do teraz, bo autor „Stulecia przeszkód” postanowił odszukać rodzinę zamordowanego sędziego bokserskiego. Udało mu się to, dzięki czemu w książce poznajemy historię Jakuba Szpringera, który urodził się 10 czerwca 1921 roku w Kaliszu. Jako młodzieniec trenował boks, ale jego dobrze zapowiadającą się karierę przerwał wybuch II wojny światowej. Jakub uciekał i udało mu się ujść z życiem. Powrócił na polskie tereny w 1946 roku i został działaczem bokserskim oraz sędzią. Do Izraela wyjechał po wydarzeniach z roku 1956 roku, kiedy to rozpętano w naszym kraju antysemicką nagonkę. W książce – dzięki wycinkom prasowym zachowanym przez rodzinę, którą w Izraelu odwiedził Daniel Lis – dość dokładnie poznajemy losy człowieka, który pozostał przy boksie w roli sędziego również po opuszczeniu kraju, w którym się urodził. Taką właśnie funkcję pełnił podczas tragicznych Igrzysk Olimpijskich w Monachium, podczas których stał się jedną z 11 ofiar palestyńskiej organizacji Czarny Wrzesień.
wtorek, 15 lutego 2022
Lutowe premiery (cz. 2)
Zaczynamy od najbardziej wyczekiwanej pozycji dla fanów koszykówki, czyli biografii Scottiego Pippena. 23 lutego na rynek trafi książka legendy Chicago Bulls „Bez krycia”, która niedawno ukazała się w Stanach Zjednoczonych i wywołała sporo kontrowersji. Koszykarz odniósł się w niej bowiem do głośnego serialu Netflixa „The Last Dance”, przedstawiając swój punkt widzenia i nie szczędząc przy tym krytyki Michaelowi Jordanowi. Dotychczas w mediach i w świadomości kibiców NBA dominował „jordanocentryzm” – to wersja najlepszego zawodnika w historii koszykówki przyjmowana była za jedyną słuszną, czemu nie można się specjalnie dziwić. „Jego Powietrzność” doczekała się w zasadzie kościoła wyznawców, którzy z trudem znoszą słowa krytyki pod adresem swojego idola. Pippen w swoich wspomnieniach porwał się więc na ich świętość, ale z pewnością warto poznać jego punkt widzenia na legendarny zespół Byków oraz przyczyny jego rozpadu. Oczywiście autobiografia „Bez krycia”, w której pisaniu pomógł Scottiemu Michael Arkush, nie traktuje wyłącznie o tym. Sportowiec pisze też o rodzinnych tragediach, braku zainteresowania ze strony skautów uniwersyteckich oraz wyjaśnia, „dlaczego w starciu z New York Knicks w trakcie play-offów w 1994 roku tuż przed końcem spotkania odmówił powrotu na boisko”, jak przeczytać można w opisie. Fanów NBA dodatkowo zachęcać raczej nie trzeba, więc na koniec dodam tylko, że książka liczy 464 strony, a jej okładkowa cena to 54,99 zł. W przedsprzedaży na LaBotiga.pl znajdziecie ją jednak za niecałe 38 zł i z zakładką gratis, a co najważniejsze – otrzymacie ją od ręki. Za wypuszczenie na rynek tej pozycji odpowiada Wydawnictwo SQN, a tłumaczeniem autobiografii zajęli się Tymon i Michał Rutkowscy.
niedziela, 6 lutego 2022
Lutowe premiery (cz. 1)
Zaczynamy od książki niedoszłego selekcjonera reprezentacji Polski. Nie, nie chodzi o Adama Nawałkę, ale innego kandydata, który – zdaniem dziennikarzy – do końca pozostawał w grze o najważniejsze trenerskie stanowisko w polskim futbolu. 9 lutego światło dzienne ujrzy w naszym kraju autobiografia Andrija Szewczenki „Moje życie, moja piłka”, którą legendarny zawodnik AC Milan i reprezentacji Ukrainy napisał z Alessandro Alciato. Mówi wam coś to nazwisko? Słusznie! Współautor ma na swoim koncie dwie inne pozycje, które ukazały się w naszym kraju. Mowa o wspomnieniach Andrei Pirlo („Myślę, więc gram”) i Carlo Ancelottiego („Nienasycony zwycięzca”). Obie książki były znakomite, obie ukazały się nakładem Wydawnictwa SQN i tak będzie również z biografią ukraińskiego piłkarza, a obecnie trenera. Osoba Alciato gwarantuje odpowiednio wysoki poziom, ale nie ulega wątpliwości, że po książkę ustawią się w kolejce przede wszystkim fani rossonerich. Nie byli oni dotychczas szczególnie rozpieszczani przez polskich wydawców, ale teraz raczej nie będą wstrzymywać się z zakupem. Oczywiście jeśli tylko wybaczyli już „Szewie” jego odejście do Chelsea, ale wydaje się, że bilans pozytywnych wspomnień zdecydowanie powinien zadziałać na korzyść zawodnika (biorąc pod uwagę chociażby zwycięstwo w Lidze Mistrzów w 2003 roku po pokonaniu w rzutach karnych Juventusu). W środku znajdziemy opowieść nie tylko o futbolu, ale też „o dorastaniu w środowisku przesiąkniętym alkoholem i narkotykami, o rodzinie, która wskazała mu właściwą drogę, i o determinacji w drodze na szczyt”, jak przeczytać można w opisie. Okładkowa cena publikacji to 44,99 zł, ale w przedsprzedaży na LaBotiga.pl można ją znaleźć już za niecałe 32 zł. W zamian otrzymamy liczące 376 stron wspomnienia, które Dominik Guziak z Eleven Sports określił historią, przy której „nie da się nudzić”. Tłumaczeniem książki zajęła się Barbara Bardadyn.
środa, 26 stycznia 2022
Oddychaj. Życie w stanie flow. Recenzja książki
Dzieje rodu Gracie
Większość biografii rozpoczyna się
od wspomnień z czasów młodości, a nawet z lat dziecięcych. Czasami wspomina się o rodzicach, a nawet
dziadkach. Rickson Gracie wraz ze współautorem książki Peterem Maguir’em
postanowili pójść kilka kroków dalej i przedstawili dzieje rodu od czasów... starożytnej Szkocji! Autorzy brną przez wieki, opowiadając czytelnikowi zawiłe
rodzinne losy i przechodząc przez kolejne pokolenia. Nie jest trudno w tym wszystkim
się pogubić. Koligacje rodzinne z każdą kolejną stroną stają się coraz bardziej
zawiłe. Apogeum następuje w momencie, gdy dowiadujemy się, że ojciec Ricksona (Helio), wraz ze swoim bratem Carlosem spłodzili w sumie trzydzieścioro dzieci, w
tym aż dwudziestu jeden synów z ośmioma kobietami! Od tego momentu sztuką jest
się połapać, kto jest czyim bratem, a kto kuzynem.
Ile znaczyła kobieta w rodzinie Gracie?
Patrząc na rodzinę Gracie z naszej polskiej perspektywy, można dojść do wniosku że była to rodzina mocno patologiczna. Kobieta kompletnie nic nie znaczyła dla ojca Ricksona. Jej rolą było tylko siedzenie w domu i rodzenie dzieci, a że niestety matka Ricksona tych dzieci z powodów biologicznych mieć nie mogła, to była tylko kurą domową. Pani Gracie musiała znosić to, że jej mąż płodzi dzieci z innymi kobietami, by mieć jak najwięcej synów, po to by zrobić z nich prawdziwych wojowników. Narodziny każdej z córek były dla ojca porażką i karą od losu. To całe przedszkole dzieci wychowywała oczywiście żona Helio i robiła to bez mrugnięcia okiem. Na wszystko się zgadzała, bo nie miała nic do gadania. Wszyscy chłopcy mieli obowiązek szkolić się w sztukach walki w akademii Carlosa i Helio. Z naszego punktu widzenia brzmi to dość dziwacznie, ale dla dzieci wywodzących się z rodu Gracie było to całkowicie normalne.
środa, 5 stycznia 2022
Solo. Moje samotne wspinaczki. Krzysztof Wielicki i jego najnowsza książka
Książka wymykająca się wszelkim ramom
Trudno jednoznacznie skategoryzować tę książkę. Nie jest to zdecydowanie trzymająca w napięciu lektura, w której dominują emocje i ludzkie dramaty. Widać, że Krzysztof Wielicki nabrał już dużego dystansu do swoich wypraw i nawet o sytuacjach skrajnie ekstremalnych, takich jak noc w szczelinie na dużej wysokości czy śmierć partnera, pisze, nomen omen, na chłodno („Ci, którzy odeszli, też zapewne dalej by się wspinali, gdybym to ja nie wrócił z wyprawy”). Owszem, czytamy o odmrożeniach, nocnych omamach, bólu pleców czy ekstremalnie niskiej temperaturze, ale autor traktuje je jak coś normalnego, co jest wpisane w jego zawód. Nie jest to też lektura filozoficzna i pełna przemyśleń jak książka Reinholda Messnera „O życiu” czy publikacje Rafała Froni „Anatomia góry” i „Rozmowa z górą”. Poznajemy wprawdzie kilka ciekawych przemyśleń Wielickiego (mój ulubiony cytat: „wszystkim samotnikom najtrudniej decydować, gdy nie są sami. Wszyscy obok to magnesy zakłócające przestrzeń. Trzeba przywdziać grubą skórę, by odeprzeć siłę przyciągania”), ale nie są one dominujące, raczej stanowią dodatek. Czym jest więc „Solo. Moje samotne wspinaczki”? To, jak sam tytuł wskazuje, wspomnienie siedmiu solowych prób zdobycia szczytów: Broad Peak, Lhotse, Dhaulagiri, Makalu, Annapurna, Sziszapangma i Nanga Parbat. Ale nie tylko. Znalazło się tutaj miejsce na wspomnienie akcji ratunkowej, gdy ekipa spod K2 wyruszyła na pomoc Elisabeth Revol i Tomkowi Mackiewiczowi czy egzekucji w Dolinie Diamir, kiedy terroryści zamordowali jedenastu członków wyprawy na Nanga Parbat.
O(d)puszczone szczyty
wtorek, 4 stycznia 2022
Życie z pasją Włodzimierza Szaranowicza
Chronologicznie i ciekawie
Książka rozpoczyna się od wspomnień
tego znakomitego sprawozdawcy dotyczących jego lat dziecięcych i okresu
wczesnej młodości. Bardzo rzetelnie i szczegółowo zostało omówione czarnogórskie
pochodzenie autora, gdyż zarówno jego mama jak i ojciec byli Jugosłowianami. Mocną
stroną publikacji jest zachowanie chronologii. Wszystkie fakty są podane w
sposób przystępny i uporządkowany. Narracja jest prowadzona wręcz
genialnie. Sprawia to, że książkę czyta się szybko, lekko i przyjemnie,
a czytając, słyszymy głos Włodzimierza Szaranowicza. Plastyczność jego
wypowiedzi jest tak duża, że bardzo łatwo wyobrazić sobie wydarzenia i sytuacje opisywane w książce. Pod tym względem „Życie z
pasją” stoi na najwyższym poziomie.
Włodzimierz Szaranowicz – komentator boksu
Nie ukrywam, że spodziewałem się głównie opisywania losów autora pod kątem zawodowym. Obawiałem się, że oprócz anegdot związanych z radiowymi lub telewizyjnymi relacjami nie dowiem się wiele więcej o życiu pana Szaranowicza. Na szczęście bardzo się pomyliłem. Marta Szaranowicz-Kusz zadbała o to, aby udowodnić czytelnikom, że nie tylko pracą żyje człowiek. Komentator szczegółowo przedstawił swoje zawodowe początki, umiejętnie przeplatając je ze swoim życiem prywatnym. Niezwykle ciekawy jest rozdział o czasach pracy w Polskim Radiu, które Włodzimierz Szaranowicz wspomina z ogromnym sentymentem. Chwali swoich kolegów, z którymi przyszło mu wtedy współpracować, pisze o mentorach, którymi byli Bohdan Tomaszewski i Bogdan Tuszyński. Zajmował się tam głównie boksem i wielu ludzi ze starszego pokolenia pamięta pana Szaranowicza właśnie z tej dyscypliny sportu. Mój tata zapewnia, że jeśli chodzi o komentarz do tej dyscypliny sportu, w tamtych czasach Włodzimierz Szaranowicz nie miał sobie równych.
czwartek, 30 grudnia 2021
Listek. Michał Listkiewicz i jego autobiografia
Pierwszą rzeczą, którą warto podkreślić w przypadku wspomnień Michała Listkiewicza, jest forma książki. Historia byłego prezesa PZPN została spisana w postaci krótkich anegdot, co sprawia, że raczej trudno nazwać ją pełnoprawną autobiografią. Narracja jest prowadzona wprawdzie w pierwszej osobie, ale nie została zachowana chronologia. Książka podzielona została tematycznie: zaczyna się rozdziałem poświęconym Kazimierzowi Górskiemu (Listkiewicz był sekretarzem ds. międzynarodowych PZPN w czasach prezesury legendy polskiej piłki), potem jest o finale mistrzostw świata z 1990 roku, czyli największym sędziowskim osiągnięciu głównego bohatera, potem o kulisach pracy w FIFA, itd. Ma to swoje zalety – poznajemy spójne tematycznie obszary życia i kariery Listkiewicza, ale w kilku miejscach czytelnik może czuć się zagubiony. Zdarza się, że historie opisywane po sobie dotyczą zupełnie różnych etapów życia głównego bohatera, bywa też, że trudno znaleźć związek między kolejnymi anegdotami. Jest na przykład rozdział „Panie Michale, to ja, Roman”, w którym mamy historię z meczu z początku lat 90. (Niemcy – ZSRR), następnie dwie anegdotki z meczów sędziowanych drużynom Romana Koseckiego i Jana Furtoka, a potem nagle opowieść o Malinowskim z Polonii Warszawa (bez związku z sędziowaniem), przygotowaniach polskich klubów w latach 90. i Władysławie Żmudzie z czasów, gdy był asystentem Pawła Janasa w reprezentacji Polski.
Niczym Grzegorz Szamotulski i Janusz
Wójcik
Pod tym względem miejscami zabrakło mi trochę większej selekcji anegdot, która pozwoliłaby utrzymać narrację w ryzach. Tym bardziej, że czytając niektóre z historii, byłem lekko zażenowany. Uważam, że w przypadku blisko 70-letniego mężczyzny, który przez długi czas zajmował najbardziej prominentne stanowisko w polskim futbolu, pisanie o przyrodzeniu kolegi sędziego i serwowanie opowieści prosto ze stadionowej toalety można było sobie darować. Michał Listkiewicz trochę zbliżył się przez to stylem do wspomnień Grzegorza Szamotulskiego „Szamo” czy Janusza Wójcika „Wójt. Jedziemy z frajerami! Całe moje życie” i choć nie jest to najgorsza rekomendacja (w końcu obie książki sprzedały się znakomicie), to jednak po byłym prezesie PZPN spodziewałem się większego taktu. Obie te pozycje przywołałem nieprzypadkowo – dla tych, którym podobały się owe książki, „Listek” będzie z pewnością trafioną lekturą. Są tutaj smaczki, są kulisy, są anegdotki, jest cała prawda o polskim futbolu ostatnich 30-40 lat. Na szczęście budzące niesmak opowieści to zdecydowana mniejszość i można uznać je za niedopatrzenie. Z lektury dowiadujemy się wielu ciekawych i istotnych informacji na tematy rzadko poruszane w książkach sportowych: funkcjonowanie PZPN, FIFA i UEFA, kariera sędziowska czy przyznanie Polsce i Ukrainie organizacji mistrzostw Europy. Wszystko to okraszone zostało interesującą historią rodzinną, co sprawiało, że wspomnienia „Listka” czyta się lekko i niezwykle szybko.
niedziela, 19 grudnia 2021
Igrzyska lekkoatletów. Tom 7: Paryż 1924. Recenzja książki
Książe Lubomirski to dwie osoby
Autorzy tradycyjnie rozpoczęli od
kapsuły czasu, czyli przedstawienia najważniejszych wydarzeń historycznych w
Polsce i na świecie, które miały miejsce pomiędzy igrzyskami olimpijskimi w Antwerpii
a igrzyskami w Paryżu. Następnie przedstawiono członków Międzynarodowego Komitetu
Olimpijskiego, którzy dołączyli do tego zacnego grona w czasie siódmej olimpiady, czyli w latach 1920-1924. Tym razem ten rozdział jest bardziej rozbudowany
niż w poprzednich tomach, gdyż po pierwsze nowych członków było więcej niż
zwykle, a po drugie mieliśmy wreszcie w tym gronie swoich przedstawicieli. Byli
nimi Stefan Lubomirski oraz Kazimierz Lubomirski. Duet Grinberg & Parczewski znowu
odkrywa prawdę i ujawnia nieznane fakty. Tym razem autorzy wreszcie wyjaśniają,
że książę Lubomirski, który tak często jako ta sama osoba pojawia się w tekstach pisanych przez
współczesnych historyków sportu, to tak naprawdę dwie różne persony! Wiele książek o historii
igrzysk, które mam na półkach, właśnie straciło swoją wiarygodność.
Sławni dopiero po wielu latach
Bardzo spodobało mi się to, że autorzy odkurzyli dla fanów lekkoatletyki historię Pierwszego Międzynarodowego Mityngu Edukacyjnego Kobiet w Sportach Atletycznych, a przybliżenie sylwetki Alice Millat to niezwykle ważny i potrzebny ruch, bo o tej kobiecie każdy szanujący się fan królowej sportu powinien wiedzieć. Była niezwykle ważną postacią, jeśli chodzi o walkę kobiet w sprawie ich udziału w igrzyskach olimpijskich. Autorzy wyciągnęli też z głębokich szuflad nazwiska naszych sportowców, które nie funkcjonują w powszechnym obiegu, nawet wśród zagorzałych kibiców lekkiej, bo czy ktoś słyszał o takich postaciach polskiej lekkoatletyki jak Bronisława Szmendziuk, Helena Woynarowska czy Stefan Adamczak? Jeśli nie, to jest to kolejny powód, dla którego warto sięgnąć po tę książkę. Ja z wieloma nazwiskami czołowych polskich zawodniczek i zawodników spotkałem się po raz pierwszy w życiu i muszę przyznać, że z każdym kolejnym tomem jestem pod coraz większym wrażeniem pracy, jaką wykonują panowie Daniel i Adam. Wreszcie ktoś te nazwiska wyciągnął na światło dzienne i sprawił, że usłyszeliśmy o tych sportowcach.
środa, 8 grudnia 2021
Grudniowe premiery
Zaczynamy od propozycji dla miłośników Kamila Stocha i spółki. 15 grudnia nakładem Wydawnictwa SQN ukaże się biografia „Matti Nykänen. Życie to bal” napisana przez duet Jussi Niemi & Marko Lempinen. Książka opowiada historię jednego z najsłynniejszych skoczków narciarskich w historii, który cztery razy sięgnął po olimpijskie złoto, pięć razy zostawał mistrzem świata i cztery razy zdobywał Puchar Świata. Wszystkie te sukcesy Fin osiągał w latach 80., a więc jeszcze przed małyszomanią i ogromną popularnością skoków w naszym kraju. Bardzo ciekawe, jak zostanie u nas przyjęta książka sportowca, którego sukcesy przypadły na erę przed boomem na skoki narciarskie. Biografia fińskiego zawodnika nie będzie bynajmniej opowiadać o paśmie sukcesów. Nykänen poza skocznią miał słabość do alkoholu, co ostatecznie go zgubiło i doprowadziło do przedwczesnej śmierci w 2019 roku. O tym też będzie książka, którą napisali dwaj znajomi głównego bohatera. Pierwszy z nich to dziennikarz, który poznał Mattiego w 2010 roku, drugi – gitarzysta i lider zespołu muzycznego Nykänena, który napisał dla niego wszystkie piosenki. Trzeba przyznać, że to dość osobliwy duet, ale jednocześnie możemy dzięki temu liczyć na całkiem sporo zakulisowych informacji. Czy tak będzie, przekonamy się już niedługo. Licząca 424 strony książka dostępna jest w przedsprzedaży na LaBotiga.pl za 35,99 zł. Okładkowa cena biografii to 44,99 zł. Tłumaczeniem tej pozycji zajęła się Marta Laskowska.
poniedziałek, 29 listopada 2021
Żużlowe rozmowy po bandzie. Recenzja książki
Różnorodność dodała kolorytu
niedziela, 21 listopada 2021
Lekko o atletyce, czyli historie o polskich sportowcach. Recenzja książki Tomasza Sowy
Porządek i chronologia
Autor przybliżył czytelnikom
historię królowej sportu na ziemiach polskich od XIX wieku aż po
dziś. Skupił się przede wszystkim na sukcesach naszych
reprezentantów z dwudziestego stulecia, opisując wydarzenia w najbardziej
znanych wersjach. Nie oszukujmy się, ile publikacji, tyle wariantów wydarzeń. Pisząc
to, mam na myśli historie typu: „Janusz
Sidło podczas konkursu rzutu oszczepem na IO w Melbourne, oddał swój oszczep Egilowi
Danielsenowi”. Wiemy doskonale, że wielu historyków sportu podważa tę
wersję wydarzeń. Takich przypadków jest w książce dużo. Krótko mówiąc, Tomasz
Sowa nie bawi się w obalanie mitów, tylko snuje lekkoatletyczne opowieści,
zachowując przy tym chronologiczną kolejność wydarzeń, co bardzo ułatwia
czytanie książki. Panuje porządek, bo jest ona napisana prostym, bardzo
przystępnym językiem, co sprawia, że spokojnie może po nią sięgnąć nie tylko
kibic sportu, ale także osoba na co dzień sportem się nie interesująca, lubiąca poczytać o ciekawych ludzkich historiach. Zaznaczam, że dla kibica
lekkoatletyki, który śledzi na ekranie telewizora najważniejsze sportowe
imprezy i słucha uważnie komentatorów, którzy bardzo często przywołują sukcesy
z minionej epoki, większość faktów będzie znana, ale z całą pewnością natkną
się też na takie historie, które nie są zbyt popularne w przestrzeni
publicznej.
czwartek, 18 listopada 2021
Listopadowe premiery (cz. 2)
Zaczynamy od książki, na którą polskim czytelnikom przyszło czekać… 28 lat. W 1993 roku Bill Buford wydał książkę „Among the Thugs” i ponad ćwierć stulecia później doczekamy się wydania na naszym rodzimym rynku. Publikację „Między kibolami” wyda 19 listopada Wydawnictwo Cyranka. Jest to opowieść o angielskich kibolach snuta przez dziennikarza prestiżowego pisma „Granta”, który postanowił przyjrzeć się im z bliska. W tym celu przeniknął do ich hermetycznego środowiska, opisując zarówno jego brutalną, jak i urokliwą stronę. Każdy, kto miał kiedyś na rozkładzie książki Martina Knighta „Hoolifan” czy „Niesforne lata 90.”, wie, czego może się spodziewać po tej lekturze. To na pewno pozycja obowiązkowa dla wszystkich, którzy lubią klimat brytyjskich pubów i stadionów przełomu lat 80. i 90. Futbol, a także kibice, byli wtedy zupełni inny niż dziś. O tym wszystkich będzie można przeczytać na 400 stronach. Okładkowa cena publikacji to 44,90 zł. Tłumaczeniem książki zajął się Krzysztof Cieślik.
poniedziałek, 8 listopada 2021
Listopadowe premiery (cz. 1)
Zaczynamy od książki, na która sam czekam z niecierpliwością. „Pruszków mistrz! Szalony basket przełomu wieków” to najnowsze dzieło znakomitego dziennikarza piszącego o koszykówce, Łukasza Ceglińskiego. Publikacja o słynnej Mazowszance, która w latach 90. stała się polskim „dream teamem”, dwukrotnie sięgając po mistrzostwo kraju, ukaże się 10 listopada nakładem Wydawnictwa SQN. Po autorze, który napisał tak znakomite pozycje jak „Srebrni chłopcy Zagórskiego” czy „Zieloni kanonierzy”, można się spodziewać naprawdę kapitalnej lektury. Tym bardziej, że polska koszykówka przełomu wieków nie doczekała się jak na razie zbyt bogatej bibliografii, a przecież świetnych historii tam nie brakuje. Dotychczas w zasadzie tylko książki Adama Wójcika i Andrzeja Pluty pokazały, jak wyglądał ówczesny basket, ale teraz będziemy mogli spojrzeć na ówczesną ligę z zupełnie nowej perspektywy. Będzie to o tyle ciekawe, że Mazowszanka tak szybko, jak zaczęła dominować, tak szybko zniknęła też z koszykarskiej mapy Polski, stając na skraju bankructwa. Co do tego doprowadziło? Jak wyglądały złote lata basketu w Pruszkowie? To wszystko, okraszone ciekawostkami (czy słynna mafia pruszkowska współfinansowała klub?), powinno dać naprawdę mocnego kandydata do tytułu Sportowej Książki Roku 2021. Czy tak będzie, przekonamy się już niedługo. Publikacja Ceglińskiego będzie liczyć 472 strony, a jej okładkowa cena to 44,99 zł. Nie ma co liczyć na rabat – książka ukaże się w serii SQN Originals, a więc będzie dostępna wyłącznie w internetowej księgarni kibica LaBotiga.pl i to bez rabatów (można za to liczyć na e-book gratis). Warto jednak wysupłać z portfela taką kwotę, bo autor gwarantuje, że będzie to kolejne reporterskie arcydzieło.