1. Czy Maria Kwaśniewska
„zgasiła” Adolfa Hitlera podczas Igrzysk Olimpijskich w Berlinie w 1936 roku?
Daniel Lis w swojej książce próbuje rozprawić się z wieloma mitami towarzyszącymi występom polskich sportowców na igrzyskach. Jedną z takich historii jest to, co miało wydarzyć się podczas dekoracji oszczepniczek na igrzyskach olimpijskich w Berlinie w 1936 roku. Maria Kwaśniewska zdobyła brązowy medal i kiedy kanclerz III Rzeszy, Adolf Hitler, przyszedł pogratulować medalistkom, mówiąc do naszej reprezentantki, że „gratuluje małej Polce”, ta miała mu odpowiedzieć: „Wcale nie czuję się mniejsza od pana”. Anegdota w takiej wersji w zasadzie do dziś funkcjonuje w wielu źródłach i przywoływana jest przez media przy różnych okazjach. Autor „Stulecia przeszkód” postanowił jednak zweryfikować tę opowieść i okazuje się, że nie znajduje ona jednoznacznego potwierdzenia w mediach, które w 1936 roku relacjonowały olimpijskie zmagania. Nie mówią one nic na ten temat, wersji nie potwierdza również cytowana Kwaśniewska, która mówi, że Hitler „pogratulował małej Polsce i życzył mistrzostwa świata”. Skąd więc wzięła się w ogóle ta historia? Sprawcą zamieszania, jak wskazuje autor książki, był Aleksander Szenajch, który w materiale „Wśród swoich i obcych. Telefoniczny felieton z Olimpiady” napisał, że na słowa Hitlera z gratulacjami „małej Polsce”, cytując: „uśmiechnęła się Kwaśniewska. Jest ona nieco wyższa od kanclerza…”. Nie jest to jednak zgodne z faktycznym stanem rzeczy, bo na zdjęciach widać, że Hitler był nieco wyższy od oszczepniczek. Dlaczego więc ta wersja zaczęła żyć swoim życiem? Być może była na tyle barwna, że z czasem potwierdzała ją nawet sama zawodniczka, widząc zainteresowanie mediów. To już moje domysły, bo Daniel Lis ocenę sytuacji pozostawia czytelnikowi. Warto jednak dodać, że w książce próbuje dociec prawdy na temat innej historii, w której to Kwaśniewska miała zostać wybrana miss ówczesnych igrzysk olimpijskich.
2. Polski wątek zamachu
terrorystycznego podczas Igrzysk Olimpijskich w Monachium w 1972 roku
Każdy, kto interesuje się historią sportu, doskonale zna tragiczne wydarzenia, które miały miejsce podczas Igrzysk Olimpijskich w Monachium w 1972 roku. Palestyńscy terroryści przedostali się wówczas do wioski olimpijskiej i przetrzymywali, a następnie uprowadzili 11 członków reprezentacji Izraela. Danel Lis postanowił dokładnie sprawdzić historię ofiar i okazało się, że dwie z nich – Jaakov Springer i Zeev Friedman – miały polskie pochodzenie. O ile ten drugi od około roku ma notkę w polskiej wersji Wikipedii, o tyle o pierwszym nie było wiadomo zbyt wiele. Do teraz, bo autor „Stulecia przeszkód” postanowił odszukać rodzinę zamordowanego sędziego bokserskiego. Udało mu się to, dzięki czemu w książce poznajemy historię Jakuba Szpringera, który urodził się 10 czerwca 1921 roku w Kaliszu. Jako młodzieniec trenował boks, ale jego dobrze zapowiadającą się karierę przerwał wybuch II wojny światowej. Jakub uciekał i udało mu się ujść z życiem. Powrócił na polskie tereny w 1946 roku i został działaczem bokserskim oraz sędzią. Do Izraela wyjechał po wydarzeniach z roku 1956 roku, kiedy to rozpętano w naszym kraju antysemicką nagonkę. W książce – dzięki wycinkom prasowym zachowanym przez rodzinę, którą w Izraelu odwiedził Daniel Lis – dość dokładnie poznajemy losy człowieka, który pozostał przy boksie w roli sędziego również po opuszczeniu kraju, w którym się urodził. Taką właśnie funkcję pełnił podczas tragicznych Igrzysk Olimpijskich w Monachium, podczas których stał się jedną z 11 ofiar palestyńskiej organizacji Czarny Wrzesień.
