Jak to było?

Książka „Jak to było naprawdę”, w której kilkunastu dziennikarzy opisuje niezwykłe sportowe opowieści, to debiut Wydawnictwa Arena. Całkiem udany pod względem jakości, jednak nieco na wyrost, jeśli rozpatrywać go pod względem zgodności treści z tytułem. Publikacja nie wnosi bowiem wiele nowego do wiedzy na temat skandali, zabawnych, głośnych i niesamowitych historii, które miały miejsce w dziejach polskiego sportu.

Autorami tekstów w książce są w znakomitej większości dziennikarze słynnego krakowskiego „Tempa” (z wyjątkiem Stefana Szczepłka, który swoim artykułem otwiera publikację, Janusza Kozła oraz Norberta Tkacza). Już to samo w sobie powinno być wystarczającą rekomendacją do sięgnięcia po lekturę i tak jest w rzeczy samej – pod względem jakości tekstów i ich rzetelności wszystko stoi na bardzo wysokim poziomie. Kolejne opowieści (jest ich łącznie 23) czyta się sprawnie, cieszy spora liczba źródeł, z których korzystają autorzy, a także sposób narracji – dla każdego rozdziału inny, w autorskim stylu, ale jednocześnie niemal zawsze interesujący, nie powodujący znużenia. Mnogość opisywanych tematów (kulisy wielkich imprez, przemyt, słynne mecze polskich drużyn, dieta, wątki polityczne, doping, oskarżenia o szpiegostwo, sympatie między sportowcami) oraz dyscyplin (m.in. piłka nożna, tenis, lekkoatletyka, boks, kolarstwo, skoki narciarskie, zapasy) sprawia, że książka ma niezwykle uniwersalny charakter. Widać, że autorzy nie kierowali się popularnością wydarzeń, które brali na warsztat, ale ich niezwykłym charakterem. Dzięki temu w książce można przeczytać nie tylko o wielokrotnie opisywanych głośnych sprawach, jak afera na Okęciu czy gest Kozakiewicza, ale też mało znanym „handelku” zapaśników czy przedwojennym piłkarzu Karolu Pazurku. Wszystko to sprawia, że czytelnicy otrzymują dobrze usystematyzowaną i ciekawie podaną porcję wiedzy o niezwykłych sportowych historiach.

Czy aby na pewno „naprawdę”?

Poważnym mankamentem – jak na książką zatytułowaną „Jak to było NAPRAWDĘ” (akcent na ostatni wyraz nieprzypadkowy) – jest jednak przewaga źródeł medialnych i literackich nad ekskluzywnymi wypowiedziami osób, które były świadkami danych wydarzeń. Gdy tylko ta tendencja zostaje odwrócona, jak w tekście Stefana Szczepłka, to nawet jeśli bohaterowie opowiadają o tym co przeżyli po raz kolejny, ma to większą wartość niż przytoczenie tych wypowiedzi z gazety lub innych opracowań. Wspomniany dziennikarz „Rzeczpospolitej” opisuje w swoim tekście polityczne tło udziału Polaków w mundialu w Hiszpanii w 1982 roku i choć temat ten był wielokrotnie poruszany przy innych okazjach (najczęściej w kontekście meczu z ZSRR i cenzury zastosowanej podczas transmisji), przedstawiony oczami Zbigniewa Bońka, Andrzeja Buncola, Józefa Młynarczyka i trenera Antoniego Piechniczka, odżywa na nowo. Zresztą wystarczającym potwierdzeniem tej tezy jest fakt, że dla mnie najlepszym rozdziałem całej publikacji jest opowieść Piotra Płatka o tym, jak polscy zapaśnicy handlowali różnego rodzaju towarami podczas wyjazdów na zawody, co w czasach PRL-u stało się niemal tradycją sportowej braci. W tekście wypowiadają się gęsto sami zawodnicy, wspominając niezwykłe historie ze swoim udziałem, dzięki czemu czytelnik otrzymuje informacje z pierwszej ręki – w najlepszej z możliwych form.

Kwietniowe premiery (cz. 1)

Obrodziło. Tak jednym słowem można podsumować sportowe zapowiedzi kwietnia. Już w pierwszej połowie tego miesiąca ukaże się siedem publikacji, w których będzie można przebierać jak w ulęgałkach: himalaizm, piłka nożna, kolarstwo, żużel, bieganie, boks, Formuła 1… Dla każdego coś miłego – zachęcam do szczegółowego zapoznania się z tym, co przygotowały wydawnictwa.

Zaczynamy od dwóch książek, które ukażą się na rynku pod patronatem niniejszego bloga. Pierwsza z nich to propozycja skrojona pod fanów himalaizmu, ale nie tylko – wszak w ostatnim czasie o tej dziedzinie wypowiadał się niemal każdy. Właśnie dziś – 4 kwietnia – jest doskonała okazja do pogłębienia swojej wiedzy na ten temat, gdyż do księgarni trafia książka Denisa Urubki „Skazany na góry”. Mówiąc ściślej, na półkach sklepowych będzie można znaleźć drugie wydanie wspomnień himalaisty, gdyż pierwsze ukazało się w 2011 roku nakładem małej firmy Mountain Quest. Za nowe wydanie wziął się zdecydowanie większy gracz – Wydawnictwo Agora (w kooperacji z poprzednim wydawcą), dzięki czemu książka w odświeżonej wersji (nowa okładka, poszerzona treść) ma szansę trafić do szerokiego grona czytelników. O tym, że tak się stanie, przekonują chociażby kontrowersje, jakie wzbudzał w ostatnich miesiącach autor (odłączenie się od narodowej wyprawy na K2, żądanie pieniędzy za udzielanie wywiadów). Sporo osób zapewne z ciekawości sięgnie po publikację, ale trzeba uczciwie przyznać, że dla fanów wspinaczki jest to pozycja wręcz obowiązkowa. Stosując odpowiednią analogię, to tak, jakby sam Leo Messi wydał teraz książkę, w której opowiada o kulisach swojej kariery. Żaden fan futbolu nie przeoczyłby tego tytułu, a o ogromnym potencjale Urubki świadczy fakt, że chęć udziału w spotkaniu autorskim z Rosjaninem wyraziło tak wielu chętnych, iż wydawca musiał wprowadzić zapisy na wydarzenie. Dziś sala na Czerskiej z pewnością pękała w szwach, ale pora wreszcie napisać nieco więcej o obiekcie pożądania wszystkich uczestników spotkania. Jak zapowiadają wydawcy, „Skazany na góry” będzie „doskonałą pozycją dla tych, którzy pragną dowiedzieć się, kim jest ten tajemniczy człowiek, którzy chcą bliżej poznać historię jego górskich dokonań oraz prywatne oblicze”. Na 320 stronach biografii Urubko „intryguje i przyciąga uwagę. Pełen sprzeczności i tajemnic, balansuje pomiędzy byciem bohaterem, a … czarnym charakterem polskiego himalaizmu”, czytamy w opisie. Za możliwość zapoznania się ze wspomnieniami tego wybitnego himalaisty zapłacić trzeba 39,90 zł, jednak w internetowej księgarni sportowej LaBotiga.pl książkę można znaleźć już za 28 zł.

Wyjątkowe dzieje polskiego sportu

W dobie hurtowo wydawanych książek sportowych „Historia sportu w Polsce” Krzysztofa Szujeckiego jest chlubnym wyjątkiem. Publikacja pozytywnie zaskakuje dbałością o każdy szczegół: rzetelna treść, piękne wydanie, ogromna liczba zdjęć. To idealna propozycja dla kibiców, którzy chcieliby z dumą postawić na swojej półce kompleksową pozycję traktującą o tym, jak rodził się i rozwijał sport w Polsce.

Wydana przed miesiącem książka „Historia sportu w Polsce” to zaledwie pierwszy z dwóch tomów zaplanowanych przez Wydawnictwo Biały Kruk z Krakowa. Firma, która wśród fanów sportu zasłynęła z wypuszczania na rynek imponujących albumów o sportowcach („Małysz: Bogu dziękuję” czy „Bieg życia Justyny’), tym razem postawiła na publikację stricte historyczną. Nie zmieniło się jedno – wysoki poziom estetyczny książki, bo najnowsze dzieło skierowane do kibiców ma również twardą oprawę, wysokiej jakości papier, a także solidny skład, dzięki czemu jawi się jako pozycja dopracowana w najdrobniejszym szczególe. Nie mogło być zresztą inaczej, bo celem wydawców było stworzenie kompleksowego opracowania na 100-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości. Kto widzi w wyborze tego jubileuszu tendencję mocno patriotyczną, nie myli się – z kartek książki aż bije duma z osiągnięć naszych sportowców, choć trzeba przyznać, że autor pozostaje na szczęście w swoich ocenach bezstronny. Krzysztof Szujecki raczej stara się pełnić rolę obiektywnego narratora niż publicysty, który analizuje przyczyny sukcesów i niepowodzeń biało-czerwonych. Dzięki temu najnowsze z jego dzieł (napisał do tej pory kilka książek, m.in. „Życie sportowe w II Rzeczpospolitej" i „Życie sportowe w PRL”) stanowi ciekawe podsumowanie ponad 180 lat sportu na ziemiach polskich.

O tym, co zapomniane

Pierwszy tom swoją treścią obejmuje lata 1805-1989. Z odgadnięciem znaczenia drugiej daty nikt nie będzie miał problemów – to rok przemiany ustrojowej w Polsce, oficjalnie uznawany za koniec komunizmu w naszym kraju. Skąd natomiast wzięła się pierwsza data i dlatego jest to właśnie 1805 rok? Autor, chcąc wyznaczyć ramy czasowe swojej opowieści, stanął przed trudnym zadaniem. Narodziny sportu w Polsce bardziej bowiem przypominały proces niż tylko punkt, który łatwo wskazać. Szujecki postanowił więc, że za początek swojej książki przyjmie rok 1805. Właśnie wtedy w Wilnie Jędrzej Śniadecki opublikował swoją pracę „O fizycznem wychowaniu dzieci”, która zdaniem autora „propagowała na naszym gruncie europejski dorobek w tej dziedzinie”. Swoją decyzję autor nieco szerzej uzasadnia w krótkim wstępie, a potem przechodzi już do meritum, czyli właściwej opowieści. Składają się na nią cztery części: „W latach narodowej niewoli”, „Okres międzywojenny”, „Losy polskiego sportu w latach II wojny światowej” oraz „Okres Polski Ludowej 1944-1989” (w pierwszym tomie zmieściły się dyscypliny zaczynające się na litery od A do Ł). Niewątpliwą zaletą książki Szujeckiego jest fakt, że większą część (ok. 240 stron) poświęcił on dwóm pierwszym częściom. O ile w naszej literaturze można znaleźć naprawdę wiele opracowań dotyczących sportu w PRL-u i w trakcie II wojny światowej, zdecydowanie mniej jest pozycji o okresie międzywojennym, a zwłaszcza latach pod zaborami, gdzie też przecież na ziemiach polskich kształtowały się sportowe struktury, a nasi sportowcy, mimo że startujący pod flagą innym państw, odnosili sukcesy.

Stan według Stana

Demaskatorska. To chyba najlepsze określenie „Stanu futbolu”, czyli czwartej już książki znanego dziennikarza sportowego Krzysztofa Stanowskiego. Założyciel portalu Weszło w charakterystycznym dla siebie stylu pełnym ironii, anegdot i mocnych opinii obnaża polskie środowisko piłkarskie. Obraz większości zawodników, trenerów, prezesów czy dziennikarzy, jaki wyłania się z publikacji, nie jest zbyt kolorowy.

Nie mogło być inaczej, skoro autor sam przyznaje, że dawno zatracił młodzieńczą miłość do piłki nożnej. „Stan futbolu” jest niezwykle krytycznym, a miejscami nawet cynicznym spojrzeniem na piłkarską rzeczywistość w naszym kraju. Jak pisze Stanowski, wynika to przede wszystkim z tego, że za bardzo zbliżył się do środowiska, poznał dawnych idoli i przekonał się o ich słabościach. Blisko 20 lat pracy w roli dziennikarza sprawiło, że jego punkt widzenia zmienił się. Naiwne wyobrażenie o profesjonalizmie w podejściu do futbolu zostało zastąpione przykładami nieumiejętności, nieudolności lub zwyczajnie złych intencji, o których to autor wielokrotnie mógł przekonać się na własne oczy. Teoretycznie taką książkę mógł napisać każdy dziennikarz z podobnym doświadczeniem. Z kilku powodów dobrze się jednak stało, że zrobił to właśnie Stanowski. Po pierwsze nigdy nie był człowiekiem bojącym się mocnych opinii. Dzięki temu w „Stanie futbolu” czytelnik znajdzie wiele konkretnych przykładów piłkarzy, trenerów czy prezesów wymienionych z nazwiska, o których dowiedzieć się może dużo nowego. Po drugie założyciel portalu Weszło należy do najlepiej poinformowanych ludzi w środowisku, ma szerokie kontakty i zna kulisy większości piłkarskich afer, bo ze względu na charakter prowadzonego przez siebie medium, był przez informatorów powiadamiany w pierwszej kolejności. Po trzecie wreszcie, Stanowski to jeden z najlepszych w Polsce pismaków piszących o sporcie, ma dobre pióro i każdą z jego poprzednich książek czytało się bardzo dobrze. Nie inaczej jest z najnowszą, przez którą brnie się bardzo szybko i przyjemnie.

Kogo lubię, a kogo nie

Charakterystyka postaci opisanych w książce, a w zasadzie to, w jakim świetle zostały one przedstawione, nie będzie specjalnym zaskoczeniem dla nikogo, kto śledzi na bieżąco felietony i opinie dziennikarza na Twitterze. Gdyby posłużyć się terminologią kibicowską, do „zgód” należałoby zaliczyć: Zbigniewa Bońka (prezesi), Czesława Michniewicza (trenerzy), Jarosława Kołakowskiego i Mariusza Piekarskiego (agenci), Pawła Zarzecznego, Przemysława Rudzkiego (dziennikarze) oraz Grzegorza Szamotulskiego, Radosława Matusiaka i Andrzeja Niedzielana (piłkarze). Wszyscy oni są bohaterami książki, o wszystkich znalazły się w niej niemal same pozytywy. Już drugi rozdział jest niejako odpowiedzią na częste zarzuty w ostatnim czasie, jakoby Krzysztof Stanowski stał się jednym z największych orędowników aktualnego prezesa PZPN. W części zatytułowanej „Dlaczego zaimponował mi Zbigniew Boniek?” (książka składa się z osiemnastu rozdziałów, które zostały skonstruowane w ten sposób, że dają odpowiedź na inne pytanie zaczynające się od sformułowania „Dlaczego…?”), dziennikarz nie ukrywa, że jest zafascynowany tym człowiekiem. Uważa nawet, że jego prezesura to najlepsze, co mogło się trafić polskiemu futbolowi, popierając to rzeczową argumentacją. W kilku innych miejscach w książce Stanowski, świadomie lub nie, staje w obronie PZPN, pisząc chociażby o tym, że to nie do związku należy szkolenie młodzieży i bombardując tych, którzy winą za brak kolejnych pokoleń Lewandowskich, Błaszczykowskich i Piszczków obarczają PZPN. Jeśli więc ktoś liczył, że po lekturze tej publikacji zmieni swoje wyobrażenie na temat stosunków panujących między Stanowskim i Bońkiem, to będzie wręcz przeciwnie – tylko utwierdzi się w przekonaniu, że łączą ich serdeczne relacje, co wynika chociażby z licznie cytowanych anegdot na temat „Zibiego”, sugerujących ich częste spotkania.

Marcowe premiery

Na rynku wydawniczym powoli można poczuć atmosferę napięcia. Za kilka miesięcy startuje mundial, co nie pozostaje bez wpływu na przygotowywane przez wydawców premiery. Piłka nożna nie zdominuje jeszcze marca, ale najbliższy miesiąc zwiastuje ewidentnie, że im bliżej mistrzostw świata, tym więcej futbolowych pozycji otrzymają sportowi czytelnicy.

Zaczynamy jednak od koszykówki, a konkretnie kolejnej propozycji dla fanów NBA. 14 marca na półki w księgarniach trafi bowiem autobiografia żywej legendy tej ligi, a także wieloletniego lidera Utah Jazz i członka słynnego „Dream Teamu” z igrzysk olimpijskich w Barcelonie w 1992 r., Johna Stocktona. Książka zatytułowana po prostu „Autobiografia” wydana została w Stanach Zjednoczonych pod koniec 2014 roku, czyli trafi do nas po ponad trzech latach. Nie ma to jednak większego znaczenia, gdyż autor zakończył karierę dużo wcześniej – w 2003 roku. O tym, że ma o czym opowiadać, świadczą jego osiągnięcia: 19 sezonów w NBA, dwa złota igrzysk olimpijskich, trzecie miejsce na liście zawodników z największą liczbą występów w lidze oraz największa liczba asyst i przechwytów w historii NBA. Wspomnienia Stocktona to propozycja dla tych, którzy z sentymentem wracają do NBA lat 90. i pamiętnych finałów Chicago Bulls-Utah Jazz transmitowanych w polskiej telewizji. Książka może być o tyle cenna dla fanów basketu, że jej autor zawsze należał do postaci skrytych, raczej stronił od mediów i na temat jego życia nie było wiadomo zbyt wiele. To ma zmienić się po lekturze tej biografii, bo jak zapewniają wydawcy „W tej książce [Stockton – przyp. red.] po raz pierwszy tak otwarcie opowiada o przywiązaniu do Utah Jazz, pamiętnych finałach z Chicago Bulls, swoim udziale w dwóch igrzyskach olimpijskich, życiu prywatnym, a także partnerach i rywalach z parkietu”. Za polski przekład tej pozycji odpowiada oczywiście Wydawnictwo SQN, które od lat serwuje smaczne kąski dla fanów koszykówki. Tym razem będzie to naprawdę pokaźny danie, gdyż książka liczy 432 strony. W zapowiedzi zamieszczono sporo smaczków, które tylko zaostrzają apetyt: „Pojedynki z Jordanem, Pippenem i «Magikiem» Johnsonem na treningach Dream Teamu. Gra u boku Ewinga, która była «czystą przyjemnością». Malone pomylony z bagażowym, ukrywany w tajemnicy telefon od Isiaha Thomasa i starcie z Barkleyem, które skończyło się urazem kręgosłupa”. Aby jednak móc delektować się smakiem autobiografii legendy Utah Jazz, trzeba wysupłać z portfela 39,90 zł. Taka przynajmniej kwota widnieje na okładce publikacji, bo w przedsprzedaży na LaBotiga.pl książkę można zamówić już za 29,93 zł. a dodając kolejne koszykarskie pozycje do koszyka można liczyć nawet na dodatkowy rabat. Na zakończenie warto dodać, że współautorem biografii jest Kerry L. Pickett – pierwszy koszykarski trener Stocktona. To tylko potwierdza, że John jest niezwykle przywiązanym do swoich korzeni człowiekiem. Tłumaczeniem jego wspomnień zajął się Michał Rutkowski.

Tomasz Gawędzki: „Takiego doświadczenia, jakie ma nasz team autorski, nie ma nikt w Polsce”. [Wywiad z dyrektorem Wydawnictwa Arena]

Tomasz Gawędzki, dyrektor Wydawnictwa Arena

Kilkadziesiąt dni temu niemal znienacka pojawiło się Wydawnictwo Arena i od razu zapowiedziało mocne uderzenie – kilkanaście książek o tematyce sportowej w pierwszym roku działalności. O planach na przyszłość, idei przyświecającej twórcom i autorom, a także zbliżających się projektach w wywiadzie dla bloga szerzej opowiada Tomasz Gawędzki, dyrektor nowego gracza na rynku wydawniczym.

- 26 lutego ukaże się pierwsza książka Wydawnictwa Arena. Kto stoi za tym projektem?

Wydawnictwo Arena tworzą ludzie, którzy mają prawie 20-letnie doświadczenie na rynku wydawniczym. Jest to imprint Domu Wydawniczego Rafael, można rzec, że „urodził” się wskutek wielu rozmów na tematy sportowe i okołosportowe. Konkluzją jest fakt, że podmiot został powołany do życia, aby zaproponować czytelnikom nową, inną niż do tej pory formę książek sportowych.

- Na czym będzie polegać ta nowa forma pisania o sporcie?

W głównej mierze przyświeca nam idea przedstawienia czytelnikom niezwykłych opowieści sportowych opowiedzianych w taki sposób, by książka zostawiała po sobie jakiś ślad. Chcemy, by można było do niej wielokrotnie wracać, a nie po przeczytaniu odstawić na półkę, gdzie pokryje się kurzem. Nie skupiamy się na żadnej konkretnej dyscyplinie, na przykład na piłce nożnej, nasze tytuły będą różnorakie. W planach mamy również biografie ciekawych osobowości – zawodników, trenerów, klubów, ale przede wszystkim chodzi nam o pokazanie sportu z tej nie do końca oczywistej strony.

- Wasz debiut – książka „Jak to było naprawdę” – ukaże się właśnie pod szyldem serii "Niezwykłych opowieści sportowych". Będzie to wiodąca linia Areny?

To nie seria, tylko marka wspierająca naszą inicjatywę medialno-wydawniczą. Nasze publikacje będą sygnowane certyfikatem „Niezwykłych Opowieści Sportowych”. To marka, pod którą team autorski Areny będzie rozwijał działalność w mediach społecznościowych. Profil facebookowy, twitterowy, Instagram, kanał youtubowy oraz blog – temu wszystkiemu będzie przyświecał jeden cel: pisać i mówić o sporcie z pasją i ciekawie, stworzyć platformę do dialogu z odbiorcami, odkrywać niezwykłe historie właśnie, które pochłoną czytelników i widzów. Chcemy pokazywać piękno sportu i jego bohaterów. W skrócie – „Niezwykłe Opowieści Sportowe” mają wspierać projekty wydawnicze Areny.

Wspaniała „Historia sportu w Polsce” już w księgarniach!

Blisko 300 fotografii, ponad 360 stron i 184 lata sportowych dziejów w biało-czerwonych barwach. To wszystko znaleźć można w książce Krzysztofa Szujeckiego „Historia sportu w Polsce 1805-2018”, która właśnie nakładem Wydawnictwa Biały Kruk trafiła do księgarni. A to wszystko zaledwie w pierwszym z dwóch tomów!

Ta wyjątkowa publikacja „opisuje najważniejsze wydarzenia sportowe na tle narodowym, społecznym i politycznym od XIX aż do dziś”, zapewniają w opisie wydawcy. „Na kartach książki poznajemy nie tylko oficjalne relacje, ale często także kulisy niezwykłych zdarzeń”, dodają, co sugeruje, że w książce Białego Kruka kibice znajdą nie tylko „suche” informacje o wynikach i statystyki, ale także coś znacznie więcej. „Historia sportu w Polsce” nie została napisana przez przypadkowego autora. Krzysztof Szujecki na swoją renomę pracuje od dłuższego czasu, a pierwsze książki pisał już w wieku 16 lat! Dotychczas ma na swoim koncie ma kilka publikacji o sportach zimowych, dwie książki z serii „Życie sportowe” oraz inne pozycje, m.in. „Poznajemy zagadki sportowe” czy „Encyklopedia igrzysk olimpijskich”.

„Historia sportu w Polsce” to kolejne z jego dzieł, ale zdecydowanie najlepsze pod względem jakości wydania. Twarda oprawa, liczne fotografie, przemyślany skład i szata graficzna. To wszystko sprawia, że książka prezentuje się naprawdę wyjątkowo. Ciekawie ma być również pod względem zawartości, bo wydawcy informują w zapowiedzi, że autor „opisuje wzloty i dramaty rodzimego sportu, rozwój związków i klubów sportowych, koleje losu wielu wybitnych sportowców, trenerów i działaczy. Ważnym punktem są udziały polskich reprezentacji w olimpiadach, mistrzostwach świata i Europy, a także rozgrywki krajowe. Obserwujemy, jak sport budzi się do życia wraz z odrodzeniem się Ojczyzny w 1918 r., jak się rozwija, jak rośnie jego znaczenie w życiu Polski i Polaków. Nie była w stanie tego zahamować nawet II wojna światowa, choć jakże wielu sportowców poległo w walce z niemieckimi nazistami lub bolszewikami. Wielu też niestety zginęło w niemieckich lub sowieckich obozach zagłady”.

Klasyczna dziesiątka: Najgorsze okładki książek sportowych [Ranking]

„Nie oceniaj książki po okładce”, brzmi słynne powiedzenie. Zawsze w swoich ocenach starałem się być mu wierny, ale niektórzy wydawcy nieco za bardzo uwierzyli, że to, jak prezentuje się ich dzieło, nie ma wielkiego znaczenia. Dla wszystkich tych twórców mam złą informację – w dobie zakupów robionych głównie przez Internet, pierwsze wrażenie może być wręcz kluczowe. Dziś więc ku przestrodze ranking dziesięciu moim zdaniem najgorszych okładek, które w żaden sposób nie zachęcają do sięgnięcia po lekturę.

10. „Skok do piekła” (Wydawnictwo FALL, 2013)

Zestawienie otwiera chyba najdziwniejsza okładka, z jaką się spotkałem. Ktoś tutaj ewidentnie puścił wodzę fantazji i nie zdążył wyhamować przed zderzeniem ze ścianą. Wojciech Fortuna wprawdzie miał problemy z prawem i trafił do więzienia, ale zamazywanie mu twarzy na okładce jego biografii jest dla mnie zabiegiem co najmniej niezrozumiałym. Można się tylko domyślać, że miało to zaintrygować czytelnika, ale nie zmienia to w żaden sposób faktu, iż efekt końcowy wygląda mało poważnie. Ogromna szkoda, bo tytuł „Skok do piekła” jest całkiem zgrabny (skok Fortuny po olimpijskie złoto okazał się początkiem jego końca), książka Leszka Błażyńskiego niezła, o czym przekonywałem w recenzji na blogu, ale okładka wielu potencjalnych czytelników może odstraszyć. Tym bardziej, że ktoś wpadł na genialny pomysł dołożenia płomieni, które spotęgują efekt tytułowego piekła… Brakuje jeszcze tylko pustej flaszki, która symbolizowałaby problemy Fortuny z alkoholem. Jak widać chęć pokazania treści książki na okładce nie zawsze jest dobrym pomysłem.

9. „Gwiazdy na antenie” (Wydawnictwo Muza S.A., 2003)

To trochę okładka rodem z filmów VHS. Kiedy na nią patrzę, od razu przed oczami staje mi film z mojej komunii lub przedszkolnych występów, który obowiązkowo musiał zawierać jakiś efekt falowania i przeciągniętą muzykę. Tutaj jest podobnie – zdjęcia na falującym taśmociągu wyglądają trochę jak z poprzedniej epoki, co jednak można wybaczyć, gdyż książka ukazała się dokładnie 15 lat temu. Warto jednak zwrócić uwagę na mikrofon znajdujący się przed autorem – Cezarym Gurjewem. Otóż mikrofon ten… lewituje! Normalnie wisi sobie w powietrzu, bo grafik doszedł do wniosku, że jeśli wymaże jego górną część, wcale nie będzie wyglądać to głupio. Błąd, wygląda to wyjątkowo głupio, dlatego też okładka trafia na listę najgorszych – takie błędy zdecydowanie nie powinny się zdarzać na froncie, który ma być wizytówką książki!

Wydało się: Lidia Górska, Arkadiusz Stanisław Więch „Zapomniana olimpijka” (2012)

Julia Wojciechowska-Senftleben była jedną z polskich gimnastyczek, które wzięły udział w igrzyskach olimpijskich w Berlinie w 1936 roku. Zapewne gdyby nie Lidia Górska i Arkadiusz Stanisław Więch, autorzy książki „Zapomniana Olimpijka”, niewielu ludzi pamiętałoby dziś o urodzonej w Mielcu sportsmence.

„Nie zachowały się właściwie żadne materiały źródłowe dotyczące jej osoby bezpośrednio”, przeczytać można we wstępie wydanej w 2012 roku biografii. Tym większe brawa należą się autorom, którzy ze wspomnień rodziny Julii Wojciechowskiej-Senftleben i na podstawie jej osobistego pamiętnika napisanego w latach 70. stworzyli dzieło, które kultywuje pamięć o przedwojennej gimnastyczce. „Piękny przykład realizacji młodzieńczej pasji, wart naśladowania przez współczesnych młodych ludzi”. Tak swoją bohaterkę określają w pierwszych zdaniach książki Górska i Więch. Talent Wojciechowskiej-Senftleben rzeczywiście musiał być nieprzeciętny, skoro pierwszy raz w gimnastycznej sali pojawiła się… w tym samym 1936 roku, w którym została wybrana do olimpijskiej reprezentacji kraju! Ewenement być może i na skalę światową, a warto dodać, ze już podczas igrzysk w Berlinie sportsmenka z Dębicy (w tym mieście spędziła dzieciństwo i lata młodzieńcze) wraz z koleżankami w wieloboju drużynowym zajęła wysokie, piąte miejsce.

Lutowe premiery

Zbliżające się zimowe igrzyska olimpijskie mogą sugerować, że w lutym powinny ukazywać się tylko pozycje o sportach zimowych. Nic bardziej mylnego. W przeciwieństwie do sytuacji sprzed czterech lat, kiedy na rynku pojawiły się niemal równocześnie trzy książki z Justyną Kowalczyk w tytule, tym razem propozycji dla fanów białego szaleństwa brak. Jeśli chodzi o liczbę nowości, nie będzie to zbyt obfity miesiąc. Jedynie fani futbolu nie mają powodów do narzekania, ale to już w zasadzie tradycja.

Zaczynamy od końca, czyli książki Javiera Mascherano „Kapitan bez opaski. 15 kroków do bycia liderem”. Wszystko dlatego, że jeszcze przez kilka dni można dołączyć do akcji „Dzięki, Masche!” i stać się częścią publikacji Argentyńczyka. Jak to zrobić? Bardzo prosto. Wystarczy odwiedzić dedykowaną książce stronę, wpisać hasło MASCHERANO14, a następnie postępować zgodnie z instrukcjami. Zamawiając tę pozycję do 8 lutego i wypełniając zamieszczony na stronie formularz, czytelnik gwarantuje sobie miejsce na liście podziękowań umieszczonej w publikacji. To kolejna ciekawa inicjatywa Wydawnictwa SQN, które odpowiada za wypuszczenie tej pozycji. Timing wydaje się idealny – Mascherano właśnie opuścił FC Barcelonę, gdzie spędził siedem i pół sezonu, więc wielu fanów klubu z Camp Nou będzie chciało wyrazić swoją wdzięczność za wszystko, co piłkarz zrobił dla Barcy. Nie da się ukryć, że jeśli chodzi o wartość marketingową, Masche to zupełnie inna półka niż Messi, Iniesta czy Xavi. To człowiek z cienia, którego największą zaletą jest zaangażowanie i zdolności przywódcze. Właśnie wokół nich kręci się również tematyka książki Javiera, co sugeruje podtytuł „15 kroków do bycia liderem”. Jak przeczytać można w opisie tej pozycji: „W tej książce Javier Mascherano opowiada o najważniejszych decyzjach w swojej karierze, wyjaśnia, dlaczego namaścił Messiego na kapitana reprezentacji, w jaki sposób oszukiwał Beniteza, by pojechać na zgrupowanie kadry i dlaczego chciał odejść z Camp Nou w 2010 roku. To wszystko piłkarz uzupełnia kilkunastoma lekcjami bycia dobrym liderem. Bo nawet jeśli nie nosi opaski, na boisku zachowuje się jak prawdziwy kapitan”. Nie będzie to więc klasyczna autobiografia (na taką z pewnością przyjdzie czas), ale raczej gratka dla zatwardziałych fanów FC Barcelony. Tym bardziej, że książka dostępna jest wyłącznie w ofercie LaBotiga.pl w pakietach z barcelońskimi gadżetami (zakładka, poduszka, ręcznik, koc). Rozpiętość cenowa pakietów waha się od 39,90 zł (to również okładkowa cena książki) do 59,90 zł, co wydaje się całkiem rozsądną kwotą za atrakcyjne paczki. Oficjalna premiera „Kapitana bez opaski” 28 lutego, a osoby, które zamówią książkę w przedsprzedaży, mogą się spodziewać wysyłki dwa dni wcześniej. Na koniec warto dodać, że współautorem tego dzieła jest Nicolas Miguelez, a jego tłumaczeniem zajęła się Joanna Wiśniowska.