„Robert Lewandowski. Fantastyczna dziewiątka”. Recenzja książki + KONKURS

Do tej lektury przystępowałem ze sporymi obawami. Zawsze, gdy mam do czynienia z nieoficjalną biografią sportowca, który aktualnie jest na topie, w mojej głowie zapala się lampka ostrzegawcza. Książka Macieja Słomińskiego i Mariusza Kordka o Robercie Lewandowskim pozytywnie mnie zaskoczyła – nie jest to wprawdzie publikacja, która będzie się bić o tytuł Sportowej Książki Roku, ale autorzy spisali się całkiem nieźle. Zwłaszcza jak na pozycję wyjściową, z której startowali.

Czytaliście biografię Teveza? Jest dużo lepiej

Moja największa obawa dotycząca tej biografia była taka, że autorzy będą w niej „przepisywać Internet”. To często powtarzający się zarzut wobec kiepskich książek biograficznych: autor, nie mając dostępu do głównego bohatera, opiera się głównie na tym, co znajdzie w sieci. Już we wstępie moje lęki zostały jednak rozwiane, gdyż Słomiński z Kordkiem dziękują tym, którzy znaleźli dla nich czas i „okazali się bezcennymi informatorami”. Wśród wymienionych osób są piłkarze (Sławomir Peszko, Andrzej Juskowiak), trenerzy (Jacek Grembocki, Rafał Ulatowski) oraz dziennikarze (Radosław Nawrot, Maciej Henszel, Marek Wawrzynowski i Uli Hesse). Autorom w liczbie rozmówców daleko wprawdzie do mistrzów gatunku, takich jak Guillem Balague czy Roland Lazenby, którzy zasiadając do pisania o jakimś sportowcu, rozmawiają z dziesiątkami, a nawet setkami znających go osób, ale jest to już jakiś punkt wyjścia. Choć zdecydowana większość źródeł w książce to artykuły prasowe (głównie internetowe), to autorzy dość sprawnie z nich korzystają, cytując raczej krótkie fragmenty i robiąc to z rozwagą (poza małymi wyjątkami, jak kilka akapitów felietonu Rafała Steca we wstępie). To, co z punktu widzenia czytelnika najważniejsze, to również fakt, że autorzy ustrzegli się opisywania meczów i poszczególnych akcji, co było zmorą takich książek, jak chociażby biografia Carlosa Teveza. Poza szczegółowym opisem czterech akcji, dających historyczne bramki Robertowi Lewandowskiemu w pamiętnym meczu Borussii Dortmund z Realem Madryt w Lidze Mistrzów, czytelnik nie znajdzie tutaj innych akapitów tego typu. „Robert Lewandowski. Fantastyczna dziewiątka” to chronologiczna, sprawna relacja z przebiegu kariery najlepszego polskiego piłkarza, skupiająca się przede wszystkim na futbolu.

Odkurzając historię Lewandowskiego

Lutowe premiery (cz. 2)

Druga część najkrótszego miesiąca w roku obfitować będzie w jedną mocną premierę i dwie pozycje, które z pewnością zainteresują fanów literatury sportowej. Sprawdźcie, co wydawcy przygotowali na najbliższe dni!

Zaczynamy od najbardziej wyczekiwanej pozycji dla fanów koszykówki, czyli biografii Scottiego Pippena. 23 lutego na rynek trafi książka legendy Chicago Bulls „Bez krycia”, która niedawno ukazała się w Stanach Zjednoczonych i wywołała sporo kontrowersji. Koszykarz odniósł się w niej bowiem do głośnego serialu Netflixa „The Last Dance”, przedstawiając swój punkt widzenia i nie szczędząc przy tym krytyki Michaelowi Jordanowi. Dotychczas w mediach i w świadomości kibiców NBA dominował „jordanocentryzm” – to wersja najlepszego zawodnika w historii koszykówki przyjmowana była za jedyną słuszną, czemu nie można się specjalnie dziwić. „Jego Powietrzność” doczekała się w zasadzie kościoła wyznawców, którzy z trudem znoszą słowa krytyki pod adresem swojego idola. Pippen w swoich wspomnieniach porwał się więc na ich świętość, ale z pewnością warto poznać jego punkt widzenia na legendarny zespół Byków oraz przyczyny jego rozpadu. Oczywiście autobiografia „Bez krycia”, w której pisaniu pomógł Scottiemu Michael Arkush, nie traktuje wyłącznie o tym. Sportowiec pisze też o rodzinnych tragediach, braku zainteresowania ze strony skautów uniwersyteckich oraz wyjaśnia, „dlaczego w starciu z New York Knicks w trakcie play-offów w 1994 roku tuż przed końcem spotkania odmówił powrotu na boisko”, jak przeczytać można w opisie. Fanów NBA dodatkowo zachęcać raczej nie trzeba, więc na koniec dodam tylko, że książka liczy 464 strony, a jej okładkowa cena to 54,99 zł. W przedsprzedaży na LaBotiga.pl znajdziecie ją jednak za niecałe 38 zł i z zakładką gratis, a co najważniejsze – otrzymacie ją od ręki. Za wypuszczenie na rynek tej pozycji odpowiada Wydawnictwo SQN, a tłumaczeniem autobiografii zajęli się Tymon i Michał Rutkowscy.

„Umysł mistrza. Jak myślą i trenują najlepsi sportowcy świata” to kolejna z lutowych zapowiedzi. Książka Jima Afremowa ukaże się 21 lutego nakładem Wydawnictwa Galaktyka. Tytuł oraz podtytuł mówią w zasadzie wszystko, ale na pewno warto zwrócić uwagę na nazwiska, które przewijają się w opisie. Nie, nie są to Michael Jordan, Roger Federer czy Leo Messi, ale – tutaj zaskoczenie - Kareem Abdul-Jabbar i Novak Djoković. To pozwala przypuszczać, że nie będzie to sztampowa lektura, co gwarantuje też osoba autora, psychologa sportowego. Współpracował on w swojej karierze z zawodnikami NBA, WNBA, NHL, NFL, a nawet UFC. Teraz swoim doświadczeniem dzieli się w książce, której jednak nie kieruje wyłącznie do profesjonalnych sportowców, ale do każdego. Ma w niej zdradzić przepis m.in. na to, „jak rozwijać się w zespole i jednocześnie zachować pokorę”. Licząca 288 stron pozycja ma okładkową cenę 44,90 zł, ale w przedsprzedaży spokojnie znajdziemy ją już kilkanaście złotych taniej. Tłumaczeniem publikacji zajął się Piotr Pazdej, a książka w Stanach Zjednoczonych ukazała się już w 2015 roku. Trzy lata później Afremow wypuścił na rynek podobną pozycję, ale traktującą o umysłach młodych mistrzów. Ciekawe, czy doczekamy się jej tłumaczenia na język polski.

Klasyczna dziesiątka: Najlepsze książki piłkarskie na mundial [Ranking]

Od nadmiaru futbolowych pozycji, które trafiły na półki w księgarniach w ostatnich dwóch miesiącach, może rozboleć głowa. Każdy wydawca przekonuje, że to właśnie po jego książkę koniecznie trzeba sięgnąć. Jak w tym wszystkim się połapać? Wybór powinien ułatwić niniejszy ranking, w którym prezentuję dziesięć piłkarskich publikacji, które skutecznie umilą czas między kolejnymi meczami mundialu w Rosji.

10. Marcin Feddek „Dekalog Nawałki. Reprezentacja Polski bez tajemnic 2013-2018” (Wydawnictwo SQN)

Zestawienie otwiera jedyna na rynku książka traktująca o całej kadencji Adama Nawałki. Marcin Feddek towarzyszył selekcjonerowi od pierwszych dni jego kadencji, dokładnie przyglądając się nie tylko kulisom meczów, ale także zamkniętym treningom kadry, na które nie miał wstępu żaden inny dziennikarz. Tak właśnie powstał „Dekalog Nawałki”, czyli skrupulatny zapis minionych pięciu lat w wykonaniu biało-czerwonych. W książce nie ma być może wielu kontrowersji, ale na pewno pozwala ona dobrze poznać sposób myślenia trenera, metody jego pracy i to, jak drużyna narodowa funkcjonuje od środka. Dlaczego więc mimo tylu pozytywów publikacja wylądowała na ostatnim miejscu zestawienia? Gdyby nie fakt, że przed mundialem w Rosji do księgarni trafiło drugie wydanie „Dekalogu Nawałki” wzbogacone o opis końca eliminacji do mistrzostw świata, pozycja  zajęłaby w rankingu wyższe miejsce. Jako że jest to zaktualizowane wznowienie, książka ląduje na miejscu 10. Dla tych, którzy jeszcze nie mieli okazji jej przeczytać, jest to absolutnie jedna z pozycji obowiązkowych.

ZAMÓW NOWE WYDANIE „DEKALOGU NAWAŁKI” NA LABOTIGA.PL Z AUTOGRAFEM AUTORA LUB W PAKIETACH Z OFICJALNYMI GADŻETAMI REPREZENTACJI POLSKI: PODUSZKĄ, KOCEM LUB RĘCZNIKIEM

9. Paweł Wilkowicz „Robert Lewandowski. Nienasycony” (Wydawnictwo Agora)

Czym przejawia się chorobliwy wręcz profesjonalizm najlepszego polskiego piłkarza? Jak na jego grę wpłynęły narodziny córki Klary? Dlaczego odrzucenie przez Legię Warszawa stało się punktem kulminacyjnym jego kariery i którego selekcjonera uważa za zdecydowanie najgorszego? Między innymi na te pytania odpowiada nowe wydanie biografii Roberta Lewandowskiego świetnie napisanej przez Pawła Wilkowicza. Ta książka udowadnia, że można napisać dobrą książkę o piłkarzu, nawet jeśli przed nim jeszcze kilka sezonów grania na najwyższym poziomie. „Nienasycony” to znakomita reporterska podróż przez miejsca, w których grał Lewy i kapitalne spojrzenie na jego umysł, charakter i usposobienie. Jeśli szukacie publikacji, która pozwoli zrozumieć Wam fenomen Lewandowskiego, koniecznie musicie sięgnąć po tę lekturę. Podobnie jak w przypadku „Dekalogu Nawałki” jedynie fakt, że przed tegorocznymi mistrzostwami świata ukazało się nowe wydanie sprawia, iż biografia w tym rankingu nie wylądowała wyżej.

ZAMÓW „NIENASYCONEGO” NA LABOTIGA.PL, OSZCZĘDZAJĄC BLISKO 10 ZŁ

„Nienasycony” Robert Lewandowski

Czy pisanie biografii piłkarzy przed końcem ich kariery ma sens? To pytanie jak mantra powraca przy premierach kolejnych sportowych pozycji. „Nienasycony”, czyli historia Roberta Lewandowskiego, jest mocnym głosem „na tak” w tej dyskusji. Paweł Wilkowicz wzorowo wykonał swoją pracę, a nowe wydanie jego książki powinno być lekturą obowiązkową wszystkich kibiców przed mundialem w Rosji.

Jeszcze przed Euro 2016, kiedy na półki w księgarniach trafiło pierwsze wydanie „Nienasyconego”, biografia zebrała wiele pozytywnych recenzji. Nic dziwnego – historia Roberta Lewandowskiego doskonale nadaje się na ciekawą książkę, a wybór na autora tej opowieści Pawła Wilkowicza, czyli jednego z najlepszych polskich dziennikarzy sportowych, po prostu gwarantował wysoki poziom. Nowe i zaktualizowane wydanie biografii przygotowane przez Wydawnictwo Agora specjalnie na mistrzostwa świata w Rosji, powinno więc stać się pozycją obowiązkową wszystkich, którzy jeszcze nie mieli okazji zapoznać się z książką. Autor do tego, co już stworzył, dodał kilka ciekawych wątków (chociażby okoliczności rozstania Lewandowskiego z agentem Cezarym Kucharskim) oraz uzupełnił biografię o informacje dotyczące ostatnich dwóch lat w życiu najlepszego polskiego piłkarza (narodziny Klary i ich wpływ na kapitana reprezentacji; relacje z Ancelottim i Heynckesem). To stało się uzupełnieniem znakomitej biografii, która w sposób niezwykle drobiazgowy i wielowątkowy pokazuje, jak skreślany przez wielu chłopak z Leszna stał się jednym z najlepszych zawodników świata.

Biografia ekskluzywna i intymna

W ostatnim czasie na rynku pojawiło się kilka książek o Robercie Lewandowskim. Bez wątpienia największą zaletą „Nienasyconego” jest jego oficjalność. Ekskluzywne wypowiedzi głównego bohatera, ale także jego żony Anny, matki Iwony oraz przyjaciół sprawiają, że biografia znacznie lepiej niż inne pozycje pozwala poznać prywatną sferę życia Lewego i jego psychikę. To dobrze przemyślana strategia – droga Lewandowskiego na piłkarskie salony została już przedstawiona tyle razy przez media, że kibice doskonale ją znają. Trudno w tej materii zaskoczyć czytelnika. Wilkowicz odtwarza wprawdzie po raz kolejny etapy kariery Lewego: opisuje, że pochodził ze sportowej rodziny, wyjaśnia, jak wielki wpływ na jego klasę ma wszechstronność wypracowana w dzieciństwie przez ojca czy przedstawia okoliczności odrzucenia przez Legię Warszawa, które stało się momentem zwrotnym w życiu przyszłego reprezentanta. Dziennikarz czyni to w najlepszy z możliwych sposobów – poprzez wypowiedzi pierwszych trenerów, kolegów z boiska oraz matki, serwując czytelnikowi relację z pierwszej ręki, ale nie jest to tak naprawdę najbardziej odkrywcza część książki. Inni dziennikarze, jak chociażby Łukasz Olkowicz i Piotr Wołosik, też dotarli do tych osób i cytują ich wypowiedzi w swojej książce „Lewy. Jak został królem”. Nie mieli oni jednak możliwość przeprowadzenia ekskluzywnych rozmów z samymi Lewandowskimi, a na tym najbardziej zyskuje „Nienasycony”.

Majowe premiery (cz. 2)

W drugiej części miesiąca wydawnictwa wcale nie zwolnią tempa. Na rynku ponownie pojawi się kilka piłkarskich, z jednym wyjątkiem, nowości. Co ciekawe jednak, aż trzy kultowe pozycje sprzed lat doczekają się przed otwarciem mistrzostw świata nowego wydania. Przeczytajcie, czego spodziewać się w najbliższym czasie!

Zaczynamy od książki nietypowej. Rzadko kiedy zdarza się bowiem, żeby w Polsce ukazywała się publikacja o tym, co o jakimś szkoleniowcu myślą mieszkańcy jednego kraju. Tymczasem 22 maja nakładem Wydawnictwa Mendioca na półki w księgarniach trafi pozycja Vicente Maglii „Che Pep. Związek Guardioli z futbolem argentyńskim”. W zapowiedzi publikacji można przeczytać: „Dziennikarz Vicente Magiia przepytał blisko trzydzieści postaci ze świata argentyńskiego futbolu. Wielcy piłkarze i trenerzy opowiadają anegdoty związane z geniuszem futbolu oraz dzielą się z czytelnikami tym co zaczerpnęli od byłego trenera FC Barcelona i Bayernu Monachium”. Brzmi dziwnie? Przestanie, kiedy zapoznacie się z listą osób, z którymi postanowił porozmawiać autor publikacji: „Pep Guardiola grając w Barcelonie rozmawiał o futbolu z Valdano i Cappą pracującymi wówczas w Realu Madryt, a Juan Antonio Pizzi i Mauricio Pellegrino nauczyli go nie tylko przyśpiewek kibiców Boca Juniors i River Plate. Na potrzeby książki wypowiadali się także Diego Armando Maradona, César Luis Menotti, Carlos Rodriguez Duval i wiele innych wielkich argentyńskiego futbolu”. Jak dla mnie opis jest wystarczająco ciekawy, by sięgnąć po tę propozycję i dowiedzieć się czegoś więcej o tym, co łączy jednego z najlepszych trenerów na świecie z Argentyną. To zdecydowanie pozycja obowiązkowa dla wszystkich fanów południowoamerykańskiej piłki. Być może do sięgnięcia po nią zachęci Was również fakt, że z kodem ksiazkisportowe806 zamówicie ją w Księgarni Kibica Sendsport z 15% rabatem. Okładkowa cena liczącej 216 stron publikacji to 45 zł, ale z użyciem powyższej zniżki zapłacicie za nią 38 zł. Warto skorzystać z tej oferty, tym bardziej, że na razie książka jest dostępna wyłącznie na Sendsport.pl, a jej nakład to jedynie 1000 egzemplarzy. Publikacja szybko może stać się więc białym krukiem.

Tak nie będzie z pewnością z kolejną z majowych premier, gdyż Wydawnictwo Agora szybko reaguje na zapotrzebowania rynku. Po premierze wydanej w 2016 roku oficjalnej biografii Roberta Lewandowskiego „Nienasycony”, przed mistrzostwami świata firma wydawnicza z ulicy Czerskiej postanowiła nieco odświeżyć tę pozycję i wypuścić ją w nowej formie. 23 maja do księgarni trafi więc zaktualizowana książka o najlepszym polskim piłkarzu, z zupełnie nową okładką i dodatkowymi treściami. Warto zaznaczyć, że pierwsze wydanie rozeszło się w nakładzie blisko 40 tys. egzemplarzy, o czym w marcu informował na Twitterze autor książki, Paweł Wilkowicz. Teraz zainteresowanie z pewnością nie będzie aż tak wielkie ze względu na to, że to biografia po liftingu, ale dla tych, którzy jeszcze jej nie przeczytali (jak autor tego bloga), to idealna okazja do nadrobienia zaległości. Osobom takim jak ja jestem winien krótki opis publikacji. Wydawcy piszą o niej tak: „Paweł Wilkowicz ponownie spotkał się z Robertem i Anią Lewandowskimi, gronem ich najbliższych współpracowników i przyjaciół oraz kolegami Roberta z boiska, by uzupełnić historię Lewandowskiego o wydarzenia z jego życia i kariery z ostatnich dwóch lat. Książka to pozycja obowiązkowa nie tylko dla fanów Roberta Lewandowskiego, ale także dla wszystkich, którzy będą kibicować Reprezentacji Polski w Mistrzostwach Świata 2018!”. Na pewno największym smaczkiem, który będą mogli poznać kibice, jest odpowiedź na pytanie: „Dlaczego [Lewandowski] w tym roku zakończył 10-letnią współpracę ze swoim dotychczasowym menedżerem, kto go będzie dalej reprezentował i jak dalej planuje swoją karierę?”. Z książki fani dowiedzą się jednak również innych rzeczy, m.in. tego, jak zmieniło się życie najsłynniejszej polskiej pary po narodzinach dziecka i z jakimi problemami mierzył się Lewy podczas Euro 2016. Oprócz nowych treści „Nienasycony” to jednak przede wszystkim w powszechnej opinii czytelników świetna lektura o drodze Lewandowskiego na szczyt i jego charakterze, który doprowadził go do globalnej czołówki napastników. Licząca 376 stron pozycja (to 56 stron więcej w porównaniu z pierwszym wydaniem) dostępna jest m.in. w ofercie LaBotiga.pl, gdzie trzeba zapłacić za nią równe 30 zł. Okładkowa cena publikacji to klasyczne 39,99 zł.

Wydało się: Witold Łastowiecki „Piłkarscy gastarbeiterzy (2)” (2007)

Witold Łastowiecki jest jedną z nielicznych osób w kraju, którą można określić mianem eksperta w dziedzinie występów polskich piłkarzy w zagranicznych klubach. Swoją wieloletnią pracę badacz postanowił zaprezentować czytelnikom w formie publikacji, której nadał tytuł „Piłkarscy gastarbeiterzy".

Książka Łastowieckiego miała dwa wydania. Pierwsze pojawiło się w 2005 r., ale ze względu na dużą liczbę listów z poprawkami, uwagami i komentarzami, które otrzymał autor, zdecydował się wydać uzupełnione już dzieło drugi raz. Nastąpiło to w 2007 r., a nowa pozycja oznaczona została w tytule liczbą „2". Obie książki Łastowiecki wydał własnymi siłami, przez co ukazały się one w niskich nakładach. Dziś obu tych pozycji próżno szukać w księgarniach, nie ma ich nawet w popularnych serwisach aukcyjnych.

„Piłkarskich gastarbeiterów" autor postanowił podzielić na kilkadziesiąt rozdziałów, z których każdy poświęcony jest innemu krajowi. Poczynając od Albanii, a na reszcie świata kończąc, Łastowiecki przedstawia Polaków, którzy występowali w klubach tych państw. Opis nie jest wprawdzie szczegółowy, ale zawiera wszystkie niezbędne informacje – imię i nazwisko piłkarza, jego datę urodzenia (w przypadku najwyższych klas rozgrywkowych), sezony spędzone w danym klubie, osiągnięte sukcesy oraz liczbę goli i występów w poszczególnych sezonach. Nie wszystkie dane są kompletne, najczęściej brakuje ostatnich elementów, ale niezwykle trudno ustalić np. liczbę występów Stanisława Deca w II lidze Luksemburga w 1973 r.. Oczywistym jest więc, że książka nie może być kompletna, gdyż wymagałoby to odwiedzania każdego klubu z osobna i szukania w jego archiwach (o ile klub i takie archiwa w ogóle jeszcze istnieją), co i tak nie gwarantowałoby znalezienia poszukiwanych informacji. Mimo tego pozycja Łastowieckiego jest jedynym tego typu opracowaniem w Polsce, dlatego bez wątpienia warto po nią sięgnąć.

„Ach, co to był za turniej!”, czyli Roman Kołtoń o reprezentacji Polski, Euro 2016 i nie tylko

Są dziennikarze, którzy z biegiem lat zatracają radość z obserwowania i opisywania świata futbolu. Nic już ich nie zachwyca, a w ich tekstach można wyczuć zgorzknienie biorące się z przekonania, że tą piękną grą już dawno zawładnęli cynicy, dla których liczy się tylko pieniądz. Roman Kołtoń nie należy do tej grupy. Jego piłka nożna niezmiennie fascynuje. Wyrazem tego uczucia jest niezła książka „Od Euro do mundialu”, w której opisuje reprezentację Polski na Euro 2016 i w eliminacjach do mistrzostw świata w Rosji.

Podtytuł najnowszej publikacji dziennikarza Polsatu Sport – „Prawda o reprezentacji” – jest doskonale znany czytelnikom. W 2002 roku, po nieudanym dla Polaków mundialu w Korei Południowej i Japonii, Kołtoń zdecydował się podsumować selekcjonerską kadencję Jerzego Engela. Tak powstała pozycja „Korea i nie tylko…”, w której autor szukał przyczyn azjatyckiej klęski. Pięć lat później światło dzienne ujrzała książką będąca kontynuacją cyklu: „Janas i Beenhakker”. Tym razem dziennikarz opisywał, jak biało-czerwoni spisywali się pod wodzą kolejnych selekcjonerów. Długich dziesięć lat musieli czekać czytelnicy na trzecią część opowieści. „Od Euro do mundialu” nie zaczyna się jednak tam, gdzie zakończyła się akcja poprzedniej z książek – w trakcie kadencji selekcjonera z Holandii. Tym razem Kołtoń opisuje najważniejszy okres z Adamem Nawałką u sterów, turniej finałowy Euro 2016, a także pierwsze mecze eliminacji do mundialu w Rosji. Autor po raz kolejny stanął przed dużym wyzwaniem – w grudniu ubiegłego roku Marcin Feddek, który miał znacznie lepszy dostęp do kadry i przede wszystkim samego selekcjonera – napisał książkę „Dekalog Nawałki”. Podobnie jednak jak w przypadku Kazimierza Deyny, którego życie Kołtoń opisywał jako trzeci (patrz: „Deyna, czyli obcy”), dziennikarz zrobił to na swój sposób, dzięki czemu zaserwował czytelnikom zupełnie inną, a przez to ciekawą lekturę.

Fascynująca, ale nie ekskluzywna

Tytuł tej recenzji oraz jej wstęp nie są przypadkowe. Zachwyt to dobre określenie emocji autora zawartych w książce. Zresztą, czy może być inaczej, jeśli publikacja rozpoczyna się stwierdzeniem: „Futbol nie przestaje fascynować…”? Roman Kołtoń jest piłkarskim pasjonatem i to czuć na każdej stronie „Od Euro do mundialu”. Dziennikarz zachwyca się atmosferą na Stade de France w trakcie meczu Polska-Niemcy, jest oczarowany postawą Islandczyków, a gdy opisuje półfinał Francja-Niemcy, czuć ogromny ładunek emocjonalny. Tak jest niemal w każdym z rozdziałów, które są opisem turnieju finałowego mistrzostw Europy. Ma to swoje plusy i minusy. Niewątpliwą zaletą jest fakt, że nadaje to książce sportowego charakteru – czuć, iż jest to pozycja od kibica dla kibiców. Z drugiej jednak strony autor nadużywa wykrzykników (często znajdują się one w dwóch czy nawet trzech następujących po sobie zdaniach), przez co tracą one na wyrazistości, a czytelnik odnosi wrażenie, że Kołtonia fascynują nawet najdrobniejsze rzeczy – na przykład fakt, że „wielu kibiców na całym świecie mocno trzymało kciuki również za Walię!”.

Piątka na piątek: Ciekawostki z książki Marcina Feddka „Dekalog Nawałki”

Przez ostatnie trzy lata nie było dziennikarza, który byłby bliżej reprezentacji Polski niż Marcin Feddek. Dobrze się stało, że reporter Polsatu Sport zdecydował się opisać to, co w tym okresie działo się za zamkniętymi drzwiami kadry. Lektura „Dekalogu Nawałki", który do księgarni w całej Polsce trafi już 7 grudnia, przynosi wiele ciekawostek na temat selekcjonera i jego piłkarzy. Poznajcie pięć z nich.

1. Dlaczego Artur Sobiech przegrał rywalizację z Mariuszem Stępińskim i nie pojechał na Euro 2016?

Po ogłoszeniu przez Adama Nawałkę 23-osobowej kadry na Euro 2016, jednym z największych zaskoczeń była obecność Mariusza Stępińskiego, który wygrał rywalizację o bilet do Francji z bardziej doświadczonym i pięć lat starszym Arturem Sobiechem. Decydująca była postawa obu piłkarzy podczas zgrupowania w Arłamowie. Tak w książce opisuje ją Marcin Feddek:

Nie przekonywał za to Artur Sobiech. Napastnik Hannoveru od początku zgrupowania sprawiał wrażenie, jakby nie pasował do towarzystwa. Na boisku był dużo mniej wyrazisty od Stępińskiego, z którym przecież rywalizował o wyjazd na Euro. Młody piłkarz Ruchu wykazywał większą determinację. Oczywiście obaj są zupełnie innymi typami zawodników. Sobiech to typowa dziewiątka, natomiast Stępiński jest bardziej uniwersalny. Może być jednym z dwóch napastników, ale równie dobrze czuje się na skrzydle. Te dysproporcje były szczególnie widoczne na jednym z wcześniejszych treningów, na którym Zając ćwiczył prosty, wydawałoby się, schemat ofensywny. W polu karnym stały cztery plastikowe chłopki imitujące linię obrony rywali. Na ich wysokości pionowo ustawiali się dwaj napastnicy: Milik i Stępiński.

– Panowie, idzie prostopadłe podanie z głębi pola. Pierwszy z was dynamicznie wychodzi i przepuszcza zagraną piłkę. Drugi, stojąc tyłem do bramki, na przykład Arek, lekko, bez przyjęcia kontruje ją przed siebie, a Patryk z pierwszej piłki zagrywa ją do skrzydła. I obaj gazem ruszacie w pole karne, gdzie dostaniecie ostre zwrotne podanie – tłumaczył założenia Zając.

Pierwsza faza, z przepuszczeniem piłki, wychodziła bardzo sprawnie, szczególnie w parze Milik – Stępiński. Arek, który był głębiej, nabiegał na dalszy słupek, Mariusz na bliższy. Kiedy jednego z nich zmieniał Sobiech, brakowało płynności, zrozumienia.

– Po każdej akcji są dodatkowe strzały! Po pierwszym uderzeniu musisz się wycofać za szesnastkę! – przypominał Sobiechowi Zając.

Było to o tyle dziwne, że przecież Artur w trakcie eliminacji zaliczył kilka zgrupowań i te podstawowe zasady powinien dobrze pamiętać. Niestety, momentami trenował bez wiary. Sprawiał wrażenie, jakby brakowało mu nadziei na końcowy sukces.

2. Jak Tomasz Brzyski skreślił się z kadry.

Listopadowe premiery (cz. 1)

Wkraczamy w decydującą fazę! To właśnie ostatnie dwa miesiące stanowią zazwyczaj o tym, czy dany rok uznamy pod względem książek sportowych za udany, czy też może za przeciętny. Obecny będzie podobny do poprzedniego, a może nawet ciut lepszy. Przynajmniej tak można wnioskować po zapowiedziach na pierwszą część listopada.

Zaczynamy jednak od książki, która swoją premierę miała ostatniego dnia października. Nie sposób było ją pominąć, gdyż dla każdego fanatyka lektur sportowych moment ukazania się nowego tomu Encyklopedii Piłkarskiej Fuji zawsze jest świętem. Najnowsza część istniejącej już ćwierć wieku kolekcji nosi numer 51, ale jest to premierowy tom serii poświęconej rozgrywkom o mistrzostwo Polski. Książkę zatytułowaną „Mistrzostwa Polski. Ludzie. 1918-1939” można porównać do wydanej dwa lata temu pozycji „Herosi Złotej Nike”. W tamtej publikacji znalazły się biogramy „wszystkich ludzi mundiali” w najnowszej są przedstawione sylwetki „piłkarzy II Rzeczpospolitej”. Nie tylko ich zresztą, bo w książce znalazło się miejsce dla trenerów, członków komisji selekcyjnej PZPN, asystentów trenerów kadry narodowej czy nawet postaci uznanych przez twórców tomu za „symbole polskiego futbolu”. Łącznie biogramów nazbierało się dwa tysiące. Tak, tak, Andrzej Gowarzewski ze swoim zespołem po raz kolejny wykonał tytaniczną pracę, zapoczątkowując serię „Mistrzostwa Polski. Stulecie”, która ma być kontynuowana w kolejnych latach. Najnowsze dzieło Wydawnictwa GiA liczy 288 stron, a jego „wyjściowa” cena na stronie www.gia.pl to obecnie 59,00 zł.

Przed Euro 2016 nie brakowało książek na temat Roberta Lewandowskiego. Gdyby ktoś chciał przeczytać wszystkie pozycje z liderem naszej reprezentacji na okładce (pod koniec maja naliczyłem ich aż 28!), musiałby na ich lekturze spędzić więcej czasu niż przed telewizorem, chcąc obejrzeć wszystkie mecze mistrzostw. Jedną z biografii, która miała się wtedy ukazać, była również publikacja Macieja Słomińskiego (współautor wspomnień Grzegorza Króla) i Mariusza Kordka (autor książek: „Lechia – Juventus” oraz „Lechia. Od A-klasy do Ekstraklasy”). Wydawnictwo RM, które szykowało się do tej premiery, doszło jednak do wniosku (skądinąd słusznego), że trochę dużo tych książek o „Lewym” i na następną może zabraknąć miejsca (dosłownie i w przenośni). Stąd też decyzja o opóźnieniu premiery biografii „Robert Lewandowski. Fantastyczna dziewiątka”, która do księgarni trafiła ostatecznie 4 listopada. Książka liczy 360 stron, a jej okładkowa cena to 29,99 zł. Czy z pozycji dowiemy się czegoś, czego dotychczas o piłkarzu Bayernu Monachium nie widzieliśmy? Wydawcy przekonują w opisie, że tak: „Autorzy (…) dotarli do osób, które towarzyszyły Lewemu na każdym etapie jego kariery, począwszy od prezesów klubów, kolegów z boiska, trenerów, skończywszy na dziennikarzach, którzy widzieli, jak Robert strzela cztery gole Realowi Madryt czy pięć Wolfsburgowi w dziewięć minut”, dodając na koniec: „Najnowsze wiadomości ze sportowego życia Roberta Lewandowskiego i wspaniała rozrywka przy lekturze gwarantowane!”. Argument aktualności powinien trafić do czytelników, bo na pewno do sięgnięcia po lekturę nie zachęca toporna okładka. Jeśli jednak macie inny gust niż ja, a książek o Polaku ciągle wam mało, na LaBotiga.pl znajdziecie biografię w cenie 22,49 zł.

Czerwcowe premiery

No i nastał ten piękny piłkarski miesiąc, w którym doczekamy się wreszcie rozpoczęcia Euro 2016! Jak łatwo się domyślić, czerwiec upłynie nam pod znakiem futbolu nie tylko w telewizji, gdyż w księgarniach też królować będą wyłącznie piłkarskie premiery. Co ciekawe jednak, nie wszystkie wprost nawiązują do mających rozpocząć się za kilka dni we Francji mistrzostw Europy.

Zaczynamy właśnie od jednej z takich pozycji, czyli biografii „Andrzej Szarmach. Diabeł nie anioł”. Wydawać by się mogło, że Euro 2016 to idealna okazja do wydania książki o aktualnych reprezentantach Polski, względnie historii turnieju bądź też zawodnikach, którzy byli gwiazdami mistrzostw Europy. Do innego wniosku doszło Wydawnictwo Dolnośląskie, które na 15 czerwca zaplanowało premierę wspomnień jednego z najsłynniejszych „Orłów Górskiego”: Andrzeja Szarmacha. Interesujący zabieg, wziąwszy pod uwagę, że „Diabeł” ma tyle wspólnego ze zmaganiami o prymat na Starym Kontynencie, co niemal każdy inny polski zawodnik – nic. No, może prawie nic, bo brał udział w meczach eliminacyjnych do mistrzostw Europy, ale biało-czerwoni za jego czasów nie mieli okazji wystąpić w turnieju finałowym. Jedynym więc powiązaniem ze zbliżającym się Euro będzie więc futbol, ale trzeba przyznać, że akurat jeśli chodzi o postać Szarmacha, bardzo dobrze się stało, iż ukazuje się jego biografia.

Szarmach, mimo że zawodnikiem był wybitnym, w ostatnich latach nie brylował w mediach. Powstawały książki o Deynie, Tomaszewskim, Lacie, Żmudzie czy Górskim, ale o „Diable” było cicho. Jest on więc postacią nieodkrytą i mam nadzieję, że dzięki tej książce poznamy go trochę lepiej. A opowiadać zdecydowanie ma o czym, bo abstrahując od występów w reprezentacji, grał przecież w wielkich polskich klubach: Górniku Zabrze i Stali Mielec, a gdy wyjechał do francuskiego AJ Auxerre, z miejsca stał się tam jedną z klubowych legend. Nawet w biografii Erica Cantony, wtedy wchodzącego do zespołu młodzieńca, znajduje się informacja, że Polak był dla Francuza wzorem. Jest to piłkarz z ciekawym życiorysem, a do tego barwna postać, więc jego książka nie może być nudna. Wydawcy zapowiadają ją tak: „Gdyby nie piłka nożna, pewnie pracowałby w stoczni. Nie mieściło mu się w głowie, że pojedzie na mistrzostwa świata, a strzelał tam gole najlepszym. Był postrachem bramkarzy i przekleństwem futbolowych potęg. Trudno powiedzieć, co stanowiło jego znak rozpoznawczy – orli nos, blond czupryna, zawadiacki wąsik czy może szelmowski uśmiech”. Licząca 240 stron książka nie będzie klasyczną biografią – to wywiad-rzeka, który z piłkarzem przeprowadził dziennikarz TVP, Jacek Kurowski. Jak spisze się ten duet? Przekonamy się już niedługo. Okładkowa cena publikacji to standardowe 39,90 zł.

28 twarzy Lewego

Nie trzeba być geniuszem, żeby zgadnąć, który polski sportowiec ma obecnie największą wartość marketingową. Indywidualne popisy Roberta Lewandowskiego, idące w dodatku w parze z sukcesami reprezentacji, musiały spowodować pojawienie się na rynku książek o piłce z jego twarzą na okładce. Mało kto mógł się jednak spodziewać, że w ciągu roku ukaże się aż 28 takich publikacji. Oto wszystkie z nich: 28 twarzy Lewandowskiego.

Kiedy jak grzyby po deszczu zaczęły pojawiać się zapowiedzi kolejnych książek o polskim napastniku, zapewne niejeden z Was pomyślał: „Ile jeszcze?!”. Przychodzę z odsieczą, prezentując wszystkie publikacje z Robertem Lewandowskim na okładce, które ukazały się w ostatnich kilkunastu miesiącach. Nie liczę książek wydanych tuz po strzeleniu przez niego czterech goli Realowi Madryt – o tym traktował osobny tekst, w którym trochę proroczo przewidziałem, że tylko sukces z reprezentacją może spowodować wysyp kolejnych pozycji na jego temat. Przyznam szczerze, że nie sądziłem wtedy, iż będzie tego aż tyle…

Ale też poniżej znajdziecie nie tylko biografie naszego piłkarza, ale także książki pozornie niemające z nim wiele wspólnego lub tytuły co najmniej wątpliwej jakości. Nie to jest jednak istotne – wydawnictwa założyły, że nawet jeśli jakiś tytuł niekoniecznie traktuje o Lewandowskim, warto pokazać jego twarz na okładce. Czy to przysłuży się lepszej sprzedaży tych wszystkich publikacji? Trudno powiedzieć, ale mamy rzadką okazję zaobserwować zjawisko bez precedensu w historii (?) polskiej literatury sportowej. Adam Małysz i Justyna Kowalczyk mogą tylko patrzeć z zazdrością. Bo gdy Robert Lewandowski spogląda na nas niemal z każdej piłkarskiej pozycji wydanej przed Euro 2016, oni w swoich najlepszych czasach mogli pochwalić się „jedynie” kilkoma książkami.

Czemu nie chcecie czytać o Lewym?

By Football.ua, CC BY-SA 3.0, 
https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=38482355

Jak grzyby po deszczu pojawiają się ostatnio zapowiedzi książek o Robercie Lewandowskim. „Lewy. Jak został królem”, „Robert Lewandowski. Nienasycony”, „Lewy. Chłopak, który zachwycił świat”, „Lewandowski. Wygrane marzenia”… Polska przed Euro 2016 dostała fioła na punkcie gwiazdy naszej reprezentacji, co nikogo specjalnie nie powinno dziwić. Jeszcze nigdy w erze Internetu nie mieliśmy piłkarza takiej klasy, dlatego to szaleństwo jest jak najbardziej zrozumiałe. W przeciwieństwie do fali hejtu i krytycznych komentarzy: pod adresem Lewego, autorów, wydawców…

Szczerze mówiąc, zupełnie nie rozumiem tego  smęcenia i utyskiwania. Niestety po raz kolejny ujawnia się nasz narodowy charakter wiecznych narzekaczy. Reprezentacja gra źle – patałachy, pośmiewisko, trzeci świat. Kadra zalicza bardzo dobry okres w historii i w końcu z całkiem uzasadnionymi nadziejami oraz konkretnymi argumentami jedzie na mistrzowski turniej, a piłkarze stają się niezwykle popularni nie tylko w skali kraju, ale i świata – umniejszanie sukcesów, stwierdzenia typu „skończą jak zawsze”, czekanie na to, aż powinie im się noga. To samo z książkami o Robercie Lewandowskim. Pod każdą zapowiedzią, fragmentem lawina negatywnych komentarzy: Po co to komu? W takim momencie? Co on osiągnął? Kto to przeczyta? Niedługo Lewy wyskoczy nam z lodówki!

Ja też ten wysyp książek o Robercie Lewandowskim przedstawiałem wielokrotnie z przymrużeniem oka, ale jednak cieszyłem się, że tyle się w tym temacie dzieje. Bo to oznacza, że w końcu mamy piłkarza naprawdę światowej klasy, który popularnością dorównał w Polsce Leo Messiemu i Cristiano Ronaldo (a może nawet ich prześcignął). W kraju, w którym FC Barcelona i Real Madryt są równie popularne co najlepsze polskie kluby, to naprawdę spory wyczyn. Tym bardziej, że do niedawna nasza reprezentacja była raczej synonimem obciachu i porażki. Niewielu kibiców chciało się z nią mocno identyfikować, niewiele dzieciaków, marzących o wielkiej karierze, mogło stawiać sobie biało-czerwonych za wzór. Ostatnie wyniki i pozytywny przykład Roberta Lewandowskiego to zmieniły. Kadra znowu może być fajna, a na boiskach, obok chłopców z trykotami Messiego i Ronaldo, pojawia się coraz więcej Lewandowskich.

Czemu więc książki o naszej gwieździe spotykają się z takim negatywnym odbiorem? Pierwszy argument, który podnoszą narzekacze, jest krótki: „komercha”, „chęć napchania kieszeni”. Oczywiście zaczyna się od drugiego po piłce nożnej ulubionego sportu Polaków: zaglądania do portfela innym. Żeby jeszcze na tych biografiach Roberta Lewandowskiego dało się zbić fortunę, a w środowisku krążyły legendy o dziennikarzach, którzy napisali książkę o sławnym piłkarzu, po czym miesiąc po premierze rzucili pracę, wyjechali na Wyspy Kanaryjskie i do końca życia wiedli błogi żywot – byłby w stanie to zrozumieć. Ale uwierzcie mi, przed żadnym z autorów zapowiedzianych już publikacji nie rysuje się taka bajkowa perspektywa. Biorąc pod uwagę poziom czytelnictwa w Polsce i specyfikę rynku, co niestety nie jest do wytłumaczenia w jednym wpisie, autorzy nie zbiją na tych książkach kokosów. Co najwyżej zarobią pieniądze adekwatne do włożonego wysiłku.

Podsumowanie tygodnia #008

Był pojedynek na biografie Roberta Lewandowskiego dla dzieci, przyszedł czas na wytoczenie prawdziwych armat! Dwa wielkie koncerny medialne: Ringier Axel Springer Polska oraz Agora S.A. wydadzą przed Euro 2016 książki o najlepszym z Biało-czerwonych. Między innymi o tej rywalizacji w najnowszym podsumowaniu tygodnia (a w zasadzie dwóch tygodni, bo w majówkę trzeba było zrobić sobie małą przerwę). Zapraszam!

Śladem Adama Nawałki

Można mówić, że jako trener tak naprawdę nic jeszcze nie osiągnął. Można narzekać, że w tym momencie wydawanie jego biografii mija się z celem. Ale jeśli za przedstawienie historii obecnego trenera polskiej kadry bierze się tak utalentowany dziennikarz jak Łukasz Olkowicz, można być pewnym, że będzie ciekawie. „Nawałka. Droga do perfekcji”, wbrew głosom malkontentów, zalicza się do wąskiego grona reporterskich lektur o sporcie, które trzeba przeczytać.

Krzeszowice. Niewielka miejscowość w Małopolsce, która liczy 10 tys. mieszkańców. Co łączy ją z postacią Adama Nawałki? Tamtejszy klub piłkarski Świt, w którym trenerską karierę rozpoczynał aktualny selekcjoner reprezentacji Polski. Prowadził trzecioligową drużynę zaledwie dwa sezony. Bez sukcesów, bo nie udało mu się uchronić jej przed spadkiem, a później wywalczyć awansu. Dlaczego rozpoczynam recenzję właśnie od opisu tego epizodu w życiu Nawałki? Bo jest on wyznacznikiem jakości książki Łukasza Olkowicza. Gdyby za tę biografię wziął się inny autor, jestem przekonany, że prowadzenie Świtu Krzeszowice skwitowałby co najwyżej jednym rozdzialikiem. Nie ma tam przecież wielkich nazwisk, pozornie nie ma niczego, co mogłoby zainteresować czytelnika. Ale pominięcie tego epizodu nie byłoby w stylu Olkowicza. On pojechał do tych Krzeszowic, porozmawiał z piłkarzami i kierownikiem drużyny, poczuł klimat tego miejsca i stworzył, w moim przekonaniu, najlepsze 30 stron tej książki. Nie czytało mi się tak dobrze o grze w kadrze u boku Zbigniewa Bońka, o relacjach z Robertem Lewandowskim czy stosunkach z Bogusławem Cupiałem, jak o Jerzym Ciężkim, Piotrze Chlipale czy Januszu Pudełko. Ciężko o lepszą rekomendację dla książki „Nawałka. Droga do perfekcji”.

Perfekcjonista w każdym calu

Trzy rozdziały poświęcone Krzeszowicom są niezwykle istotne z jeszcze jednego powodu: to właśnie dzięki nim autorowi udało się przybliżyć etos pracy selekcjonera. Mimo że był to ledwie trzecioligowy klub, Nawałka postanowił wprowadzić tam w pełni profesjonalne reguły. Zawodnicy, przyzwyczajeni do dosyć luźnego podejścia do swoich obowiązku, nie potrafili się przystosować do nowych zasad. Zakaz picia alkoholu podczas powrotów z meczów wyjazdowych, koniec z imprezami, wysokie kary finansowe, przewyższające czasem stypendia i zarobki graczy, ale też nowe stroje, sponsorzy, których ściągał sam szkoleniowiec czy profesjonalny plan treningowy. To wszystko sprawiło, że w klubie zaczął panować porządek, a piłkarze do dziś wspominają byłego trenera wyłącznie pozytywnie. Autor, docierając do ludzi, którzy pracowali wtedy z Nawałką, poprzez ich opowieści świetnie przybliża metody pracy aktualnego selekcjonera. Paradoksalnie to nie opis pracy z kadrą pozwala dobrze zrozumieć, kim jest Nawałka i jak pracuje. Co zaskakujące, fragmenty o reprezentacji stanowią niewielką część książki. To właśnie dzięki 30 stronom o prowadzeniu Świtu Krzeszowice poznajemy, jak od wewnątrz wygląda zespół pod wodzą szkoleniowca z Rudawy. I przekonujemy się, skąd ta tytułowa perfekcja: kiedy jest już pewne, że zespół nie awansuje z powrotem do trzeciej ligi, co było celem Nawałki, trener nie pojawia się na ostatnim meczu. Tłumaczy się wypadkiem zdrowotnym, ale wszyscy wiedzą, że nie może przełknąć goryczy porażki…

Podsumowanie tygodnia #007

Gorączka Euro 2016 sięga zenitu! Wkrótce na rynku pojawi się książka z... przepisami reprezentantów Polski! Nie, nie przepisami na sukces, a na ulubione potrawy: jajecznica a'la Lewandowski, krem a'la Krychowiak czy zupa Piszczka? Oby tylko się nie okazało, że całe to kulinarne zawirowanie doprowadzi do niestrawności... Ale na razie cieszmy się atmosferą zbliżających się mistrzostw Europy. Gdyby mierzyć społeczny optymizm, medal mielibyśmy już w kieszeni!

Kwietniowe premiery (cz. 2)

Tyle się dzieje, że głowa mała! Książka za książką, zapowiedź za zapowiedzią, nóżka za nóżką, prawy… to znaczy Lewy do Lewego. Bo o Robercie Lewandowskim w najbliższym czasie dowiemy się wszystkiego. Na początek, jeszcze w kwietniu, dwie książeczki, a potem, już w maju, kolejne. A do tego kilka innych publikacji, z których spoglądał będzie na nas nasz napastnik. Na szczęście wśród kwietniowych premier znajdzie się też coś dla fanów innych dyscyplin. Uff…

Zaczynamy właśnie od pozycji, na okładce której Lewego nie uświadczymy. „Kilian Jornet. Niewidzialne granice”. To tytuł książki, która co prawda już jest w księgarniach, ale pominąłem ją w poprzednim wpisie, więc trzeba nadrobić zaległości. Swoją premierę miała ona 13 kwietnia i w zrozumieniu, czego dotyczy, kluczowa jest postać autora, a zarazem głównego bohatera. Jornet to Katalończyk, ale wcale nie gra w FC Barcelonie, jak mogłoby się wydawać, tylko biega po górach. No, nie tylko biega, bo też się po nich wspina i jeździ na rowerze, a wszystko to („bo ciebie kocham!”) niezależnie od pory roku. Potrafi na przykład wybrać się w najodleglejsze szczyty Nepalu zimą, by tam szukać spokoju i równowagi po tym, jak podczas jednej z górskich wędrówek stracił przyjaciela. O tym mniej więcej traktuje najnowsza książka Kiliana, do której nie trzeba będzie przekonywać tych, którzy przeczytali „Biec albo umrzeć”. Trzeba wam bowiem wiedzieć, że Jornet debiut literacki ma już za sobą i nawet przyszło mi opisywać go na blogu. Tutaj recenzja pierwszej książki, a nową  wydawca, czyli firma SQN, zapowiada następująco: „Kilian Jornet w przejmujący i szczery sposób zachęca nas do wyruszenia w daleką podróż i pokonania niewidzialnych granic, które oddzielają smutek od szczęścia i życie od śmierci”. Wydaje się więc, że wspomnienia Katalończyka tym razem przybiorą wręcz mistyczny charakter, ale książki jeszcze nie czytałem, więc się nie wypowiem. Mogę za to podpowiedzieć, że liczy 248 stron, a jej tłumaczeniem zajęła się niezmordowana Barbara Bardadyn. Na okładce publikacji stoi 39,90 zł, ale w księgarni LaBotiga z kodem KSKILIAN25 zamówicie tę pozycję z 25% rabatem, czyli prawie dychę taniej (29,93 zł). A, byłbym zapomniał. Jak już zamówicie książkę, koniecznie weźcie udział w konkursie, bo możecie zgarnąć wartościowe nagrody: zegarek (nie, nie Rolexa, ale też jest drogi), buty (Salomony, panie!) lub jedzenie w proszku (też spoko). Szczegóły tutaj: www.wsqn.pl/niewidzialnegranice.

Podsumowanie tygodnia #006

Też cieszycie się na Euro 2016? Trudno ukryć, że w wydawnictwach zapanowało istne szaleństwo - każda firma chce przed turniejem zaserwować czytelnikom coś ciekawego o piłce. Między innymi temu zjawisku poświęcone jest najnowsze podsumowanie tygodnia. Ale nie tylko! Dowiecie się też, ile autografów musiał złożyć na swoich książkach Krzysztof Stanowski, przekonacie się, gdzie warto wybrać się w najbliższy czwartek, a także poznacie tajemne na razie plany wydawnictw dotyczące piłkarskich biografii. Zapraszam do obejrzenia nowego odcinka Książki Sportowe TV!

Czy w świąteczny weekend zostaliśmy mistrzami świata?

Jestem zdumiony. Trochę zdziwiony, a trochę przerażony. Jakieś magiczne moce sprawiły, że w miniony weekend nasza reprezentacja mocno zyskała na wartości. W ciągu jednego dnia, a w zasadzie dwóch godzin. Po zwycięstwie 5:0 nad Finlandią nagle wszędzie wokół zapanowała jakaś niezrozumiała dla mnie euforia. Co najmniej jakbyśmy pokonali pięcioma bramkami Belgię, Anglię, Włochy lub inna czołową europejską drużynę.

Nie dziwię się „niedzielnym” kibicom. Takim, co reprezentacji kibicują od święta. Wielka Sobota, dla większości wolna, więc pewnie mecz Polska-Finlandia oglądało wiele osób, które na co dzień niespecjalnie interesują się piłką. One nie orientują się za dobrze, „kto jest kto” w Europie: która drużyna jest silna, która tylko dobra, a która przeciętna. Wielu nie zdaje sobie pewnie sprawy, że to wcale nie był mecz o punkty, a spotkanie towarzyskie. Na nich zwycięstwo 5:0 – niezależnie od rywala – robi wrażenie. Czy powinno na nieco bardziej świadomych kibicach? Oczywiście, że tak. W końcu rywal nie był totalny outsiderem typu San Marino czy Gibraltar, które to zespoły w przeszłości zdarzało się nam pokonywać wyżej, a my nie wyszliśmy na stadion we Wrocławiu w najsilniejszym składzie. Ostatnio z Finami nie szło nam również za dobrze (od początku lat 90. wygraliśmy tylko dwa mecze na dziewięć prób), więc przekonujące zwycięstwo jest dobrym prognostykiem. Daleki jestem jednak od przeceniania jego wartości.

Kuba

Na tę książkę czekał chyba każdy polski kibic. Kiedy jeden z najlepszych piłkarzy w kraju i kapitan reprezentacji, mający za sobą mocną życiową historię, szykuje się do wydania biografii, musi być ciekawie. I faktycznie jest, ale trudno pozycję zatytułowaną „Kuba” uznać za dzieło w pełni obiektywne i kompletne.

Na wstępie warto wyjaśnić kilka kwestii związanych z formą książki. „Kuba” nie jest autobiografią Błaszczykowskiego. Nie jest to pozycja w stylu „Spalonego” czy też „ZaSYPAnego”, gdzie współautorzy starali się sprawić wrażenie, że przemawia do nas piłkarz, a sami pozostawali w cieniu (skąd wzięło się określenie „ghostwriter”). Małgorzata Domagalik podążyła inną drogą i uczyniła z siebie jedną z bohaterek książki. Tak naprawdę bliższe prawdzie byłoby stwierdzenie, że to po prostu jej dzieło, pisana przez nią biografia Błaszczykowskiego, na którą ten dał przyzwolenie. Bo to dziennikarka jest autorką wstępu, bo to ona prowadzi narrację w kolejnych rozdziałach, oddając od czasu do czasu głos członkom rodziny piłkarza, jego znajomym i trenerom, bo to ona przeprowadzała liczne rozmowy z Kubą, których dokładny zapis znalazł się w książce. Domagalik jest w tej publikacji dużo (momentami można odnieść wrażenie, że nawet za dużo), ale nie jest to nowość – dosyć często autorzy biografii decydują się na podobny zabieg. Było tak chociażby w przypadku pozycji „Henning Berg. Z Manchesteru do Warszawy”, którą niedawno recenzowałem na blogu.

Niczym dokument filmowy

Pod tym względem książka nie odbiega więc od standardów, ale jest dosyć specyficzna w swojej budowie. Mamy bowiem odautorski tekst pisany przez Małgorzatę Domagalik, czyli główną narrację, są cytaty na szarym tle pochodzące z prasy i innych mediów, są przytaczane obszernie (ale nie wplatane w tekst) wypowiedzi rozmówców oraz są wywiady autorki z Kubą Błaszczykowskim, wyróżnione inną czcionką. Wszystkie te części są wyraźnie od siebie oddzielone, z czym, przyznam szczerze, spotykam się po raz pierwszy. Nie czyta się tego źle, wprowadza to ład, ale mimo wszystko rzutuje na odbiór biografii. Dużo trudniej jest bowiem spisać historię w ciągłej formie, utrzymując równowagę między własnymi słowami, cytatami innych osób, materiałami prasowymi i wypowiedziami głównego bohatera. To udało się świetnie na przykład Ronaldowi Rengowi, kiedy spisywał historię Roberta Enke. W przypadku „Kuby” jest inaczej i odniosłem wrażenie (nie wiem, czy taki był zamysł?), że książka przybrała przez to charakter scenariusza telewizyjnego dokumentu. Czytając ją, oczami wyobraźni widziałem siedzącego na krześle Jerzego Brzęczka czy Dawida Błaszczykowskiego, którzy do kamery opowiadają o swoim krewnym.

Historia niemieckiego futbolu w pigułce

„Tor!” zapowiadany był jako książkowy klasyk, który powinien znać każdy szanujący się fan futbolu. Po lekturze pozycji napisanej przez Ulricha Hessego trudno polemizować z taką oceną. Publikacja tego dziennikarza to rzetelne, a zarazem bardzo atrakcyjne dla czytelnika źródło wiedzy na temat niemieckiej piłki nożnej.

Opisanie historii krajowego futbolu na pewno nie jest łatwym zadaniem. Jak bowiem na kilkuset stronach zmieścić 140 lat piłkarskich dziejów w Niemczech? Które wydarzenia wybrać, aby obraz tego, jak piłka nożna rozwijała się na niemieckiej ziemi, był jak najpełniejszy? Jakie wątki rozszerzyć, a które pominąć? Powyższe trudności to tylko część dylematów, z którymi prawdopodobnie musiał zmagać się Ulrich Hesse. Niezależnie od tego, jak trudne zadanie stało przed tym autorem, trzeba przyznać, że wywiązał się z niego znakomicie. „Tor!” jest bowiem nie tylko cennym i rzetelnym źródłem informacji na temat futbolu w kraju naszych zachodnich sąsiadów, ale stanowi po prostu ciekawą lekturę, która wciąga coraz mocniej z każdą kolejną stroną.