"Dream Team"

Jeden zespół, jeden turniej, dwunastu wyjątkowych zawodników. „Dream Team” to drużyna niepowtarzalna, jednorazowa, sportowy fenomen, którego nie da się w żaden sposób skopiować. Historię koszykarskiej reprezentacji USA, która zagrała na Igrzyskach Olimpijskich w Barcelonie, postanowił przedstawić Jack McCallum. Co z tego wyszło? Bardzo dobra książka, będąca lekturą obowiązkową każdego fana NBA.

Przed sięgnięciem po dzieło dziennikarza „Sport Illustrated” o „Dream Teamie” widziałem tyle, ile każdy przeciętny fan sportu. Nie należę do pokolenia, które śledziło rozgrywki NBA w Telewizji Polskiej. Nie pamiętam słynnych słów Włodzimierza Szaranowicza: „Hej, hej, tu NBA!”. W czasach, kiedy ten cytat elektryzował tysiące kibiców, ja nie miałem możliwości śledzenia popisów amerykańskich koszykarzy. Kiedy trwały Igrzyska Olimpijskie w 1992 roku, miałem niecałe półtora roku. Ale o „Dream Teamie” w końcu musiałem się dowiedzieć. Nie sposób interesować się sportem i nie znać drużyny, w której razem występowali Michael Jordan, Ervin ‘Magic’ Johnson, Scottie Pippen i Larry Bird. Przeczytałem swego czasu książkę „Szaleństwo w Barcelonie” Andrzeja Makowieckiego, korespondenta, który w Hiszpanii śledził rywalizację sportowców i później opisał jej kulisy. Z tej publikacji sporo dowiedziałem się o reprezentacji USA, która zdominowała olimpijski turniej koszykarski, ba, nawet całe igrzyska. Były to tak naprawdę jedynie szczątkowe informacje w porównaniu z tym, co w swoim dziele zawarł Jack McCallum.

Największą zaletą pozycji „Dream Team” jest... jej autor, a w zasadzie jego dziennikarska renoma. McCallum nie jest człowiekiem znikąd, anonimowym dziennikarzem, który nagle zapragnął napisać książkę o najlepszej koszykarskiej drużynie w historii. Gdyby zabrał się za to ktoś inny, efekt końcowy na pewno nie byłby tak dobry. Redaktor „Sports Illustrated” ma ogromną wiedzę na temat basketu. Historię NBA zna od podszewki, przez lata pisał dla swojego magazynu o najlepszych zawodnikach amerykańskiej ligi. Poza tym, niewątpliwie największym z jego atutów jest fakt, że towarzyszył „Dream Teamowi” w Barcelonie. Nie tylko pojawiał się na meczach i treningach, ale często spotykał się z koszykarzami poza halą, choć akurat podczas igrzysk sposobności do takich spotkań było niewiele. McCallum dobrze zna się z wszystkimi zawodnikami, którzy w 1992 roku tworzyli reprezentację USA. Część z nich po latach nazywa nawet swoimi przyjaciółmi. On zna ich, a oni znają jego, dzięki czemu autor podczas prac nad książką mógł spotkać się z każdym członkiem „Dream Teamu” i szczerze z nim porozmawiać. Zawodnicy nie tylko nie odmawiali spotkań, ale też chętnie dzielili się wspomnieniami. Można się domyślić, że gdyby za tworzenie takiej publikacji zabrał się ktoś, komu koszykarze do końca nie ufają, nie mówiliby o wszystkim tak otwarcie. Pozycja autora w dziennikarskim środowisku miała więc niebagatelny wpływ na wysoką jakość książki i fakt, że świetnie się ją czyta.

Jack McCallum swoją opowieść rozpoczyna od krótkiego przedstawienia dwunastu zawodników tworzących „Dream Team” i trenera Chucka Daly’ego. Następnie przechodzi od wstępu i prologu. Druga z tych części zdradza już, jaką formę będzie miała książka. Autor w prologu pisze bowiem o sytuacji, która działa się tuż przed finałowym meczem Amerykanów z Chorwacją. Kolega autora z redakcji „US Today” wpadł wcześniej na pomysł zrobienia sobie z zespołem pamiątkowego zdjęcia. McCallum uważał, że nie jest to dobry pomysł, ale ostatecznie uległ namowom Davida Dupree’ego. Panowie zapytali Karla Malone’a, czy jest taka możliwość, a ten obiecał, że porozmawia o tym z Magikiem, który jako kapitan zespołu decydował o takich sprawach. Dni mijały i kiedy dziennikarze byli przekonani, że nic z tego nie wyjdzie, w dniu finałowego meczu poproszono ich do szatni „Dream Teamu” i tam, tuż przed wyjściem Jordana i spółki na parkiet, McCallum z Dupreem zrobili sobie z nimi pamiątkowe zdjęcie.

Ta sytuacja wiele mówi nie tylko o tym, w jak dobrych relacjach z koszykarzami był autor książki. Prolog jest zapowiedzią formy publikacji. McCallum nie ogranicza się w niej wyłącznie do roli narratora, który z boku przybliża czytelnikom to, co widział. Czyni z siebie jednego z jej bohaterów. Taki zabieg często nie przynosi niczego dobrego, ale akurat w przypadku „Dream Teamu” świetnie się sprawdza. Przede wszystkim dlatego, że dziennikarz „Sports Illustrated” był jedną z niewielu osób, które były tak blisko drużyny. Można powiedzieć, że autor był nawet niewielką częścią tego zespołu. Czy ktoś wyobraża sobie, aby jakiemuś dziennikarzowi pozwolono wejść do szatni FC Barcelony tuż przed finałowym meczem w Lidze Mistrzów, żeby, mówiąc kolokwialnie, „strzelił sobie fotkę” z Messim, Xavim i Iniestą? Właśnie ta bliskość McCalluma to największa zaleta pozycji „Dream Team”, dzięki której czytelnik może poznać historię najlepszego zespołu w historii koszykówki niejako od wewnątrz, oczami kogoś, kto był jej częścią.

Autor w książce nie skupia się wyłącznie na samym olimpijskim turnieju. Przypomina wiele wydarzeń, które miały miejsce przed igrzyskami w Barcelonie, a także pisze o tym, co działo się po nich. Tłumaczy, jak doszło do tego, że zawodnicy NBA, a więc zawodowcy, po raz pierwszy wzięli udział w tej imprezie. Do 1992 roku olimpijska reprezentacja USA składała się bowiem z graczy uniwersyteckich, który mieli status amatorów. Jak można się domyślać, nie była to najsilniejsza kadra, jaką mogły wystawić Stany Zjednoczone. Amerykanie boleśnie przekonali się o tym w 1988 roku, kiedy ich reprezentacja w Seulu wywalczyła zaledwie brązowy medal. McCallum przybliża więc cały proces przekonywania sterników NBA do tego, że udział w igrzyskach przyniesie im korzyści. Niebagatelną rolę w tej kwestii odegrał „inspektor do spraw kontroli jakości mięsa z Belgradu”, jak autor nazywa w książce szefa organizacji FIBA (Międzynarodowej Federacji Koszykówki), Borisa Stankovicia. Ale spór o występ zawodników z NBA na igrzyskach to tylko jedna z kwestii, którą porusza McCallum. Pisze także chociażby o występie Jordana na Igrzyskach Olimpijskich w Los Angeles w 1984 roku, o wpływie Larry’ego Birda i Magica Johnsona na rozwój NBA w latach 80. czy wreszcie o wyborze kadry na olimpijski turniej w Barcelonie, który wzbudził wiele kontrowersji. Autor przywołuje więc szeroki kontekst powstania „Dream Temu”, który pozwala czytelnikowi zapoznać się z historią amerykańskiej koszykówki, a także lepiej zrozumieć fenomen jedynego takiego zespołu w historii basketu.

Wszystkie informacje dotyczące drużyny olimpijskiej z 1992 roku McCallum konfrontuje z aktualnymi wypowiedziami zawodników. Udało mu się dotrzeć do wszystkich członków „Dream Teamu”, z wyjątkiem trenera Daly’ego, który zmarł przed rozpoczęciem prac nad książką. W jego dziele znaleźć można za to słowa innych osób – drugiego szkoleniowca Mike'a Krzyzewskiego, koszykarza reprezentacji Jugosławii Kukoća czy komisarza NBA Davida Sterna. Autor często porównuje wypowiedzi różnych osób, próbując dociec w przypadku rozbieżności, która z nich jest bliżej prawdy. Sam również nie stroni od wyrażania własnej opinii na wiele tematów – zdarza mu się co kilka stron dopisać w nawiasie własny komentarz. McCallum prezentuje nie tylko to, co zawodnicy mówili podczas igrzysk, ale także przedstawia ich punkt widzenia po latach, który często jest odmienny. Michael Jordan, który podczas olimpijskiego turnieju chciał udowodnić Kukoćowi, że jest słabym zawodnikiem i wprost pałał chęcią zmiażdżenia na parkiecie rywala, po latach stwierdza, że nic nie ma do reprezentanta Jugosławii i go szanuje, a całą sytuację potraktował zawodowo, nie osobiście.

Oprócz przedstawienia okoliczności turnieju, takich jak spór o to, czy koszykarze na ceremonię medalową mają wyjść w bluzach z logiem Reeboka, autor bardzo dobrze oddaje także atmosferę w drużynie. Prezentuje wzajemne animozje między koszykarzami, zdradza, który zawodnicy się lubili, a którzy za sobą nie przepadali. McCallum kreśli portrety psychologiczne każdego zawodnika, często ustami jego kolegów z drużyny. Czytelnik może więc dowiedzieć się, że to właśnie niechęć zawodników na czele z Michaelem Jordanem sprawiła, iż do olimpijskiej kadry nie został powołany Isiah Thomas. W innym miejscu znajduje się z kolei informacja, że jedyny reprezentant koszykówki uniwersyteckiej – Christian Laettner był najmniej lubianym członkiem zespołu, nie tylko przez graczy „Dream Teamu”, ale także dziennikarzy. Pozycja napisana przez amerykańskiego redaktora zawiera zresztą wiele ciekawostek i daje odpowiedzi na mnóstwo interesujących pytań: Czy Magic przyznał kiedykolwiek, że Jordan jest lepszym od niego koszykarzem? Dlaczego Scottie Pippen powiedział, że LeBron James przerasta Michaela Jordana? Jak zawodnicy reagowali na obecność w „Dream Teamie” zarażonego wirusem HIV Magica? Dlaczego Clyde Drexler uważał się za równego Jordanowi? Kto chciałby poznać odpowiedzi na te i wiele innych pytań, koniecznie powinien sięgnąć po książkę Jacka McCalluma. To nie tylko świetnie napisana książka o najlepszej w historii koszykarskiej drużynie świata. To po prostu pozycja obowiązkowa wszystkich fanów NBA.