Top 10: Najlepsze książki sportowe 2014 roku (Polska)

Koniec roku to czas podsumowań, dlatego na blogu nie mogło zabraknąć rankingu najlepszych sportowych pozycji minionych dwunastu miesięcy. W 2014 roku interesujących premier było tak dużo, że postanowiłem podzielić zestawienie na dwie części. W pierwszej subiektywna lista „Top 10” książek o tematyce sportowej napisanych przez polskich autorów.

Podobnie jak przed rokiem, tak i teraz stworzenie rankingu najlepszych pozycji nie przyszło mi łatwo, choć podział zestawienia na dwie części zapewnił mi teoretycznie większy komfort wyboru. Dzięki temu mogłem wytypować nie dziesięć, a aż dwadzieścia tegorocznych publikacji sportowych, które w mojej ocenie zasługują na wyróżnienie. Zdecydowałem się na taki zabieg z prostego powodu – książki zagranicznych autorów, które w tym roku ukazały się w Polsce, pierwszego wydania za granicą doczekały się przeważnie kilka lub nawet kilkanaście lat temu (patrz autobiografia Stefana Effenberga). Stawianie ich w jednym szeregu z pozycjami rodzimych twórców, które do księgarni po raz pierwszy trafiły w ciągu minionych dwunastu miesięcy, nie byłoby do końca sprawiedliwe. Warto bowiem docenić pracę tych, którzy napisali coś o sporcie w naszym ojczystym języku. Na początek więc o dziesięciu polskich premierach, które w 2014 roku, z różnych względów, zrobiły na mnie największe wrażenie.

Miejsce 10.: Dariusz Wołowski „Canarinhos. 11 wcieleń boga futbolu” (Wydawnictwo Agora) 

Stawkę otwiera Dariusz Wołowski, dziennikarz „Gazety Wyborczej”, dzięki któremu tuż przed mundialem kibice mogli zapoznać się z książką o brazylijskim futbolu. Oczywiście pozycja „Canarinhos. 11 wcieleń boga futbolu” nie może się równać z klasykiem, jakim jest „Futebol” Aleksa Bellosa, ale trzeba przyznać, że polski autor spisał się bardzo dobrze. Nie oparł swojego dzieła wyłącznie na pracy innych, ale sam wybrał się w dwutygodniową podróż po Brazylii i refleksjami z tej wyprawy dzieli się w swojej książce. Wołowski pojawił się na meczach brazylijskich drużyn, odwiedził klubowe muzea, porozmawiał z ciekawymi ludźmi. To sprawiło, że jego publikacja nabrała po części niezwykle wartościowego, reporterskiego charakteru. Dużą zaletą książki wydanej przez Agorę jest także fakt, że posiada ona sporo polskich wątków. O potyczkach z Brazylijczykami opowiadają Marcin Żewłakow, Jan Tomaszewski czy Włodzimierz Lubański, a Wołowski w jednym z rozdziałów przytacza także swój reportaż sprzed lat na temat eksperymentu Antoniego Ptaka, który w Szczecinie chciał stworzyć brazylijską kolonię piłkarską. Być może moja ocena pozycji „Canarinhos” byłaby inna, gdybym najpierw przeczytał „Futebol”, ale wydaje mi się, że autor zasłużył na miejsce w czołowej dziesiątce.
RECENZJA

„Canarinhos” według Dariusza Wołowskiego

Czy Polak może pisać o brazylijskim futbolu z fantazją i brawurą charakterystyczną dla mieszkańców Kraju Kawy? Okazuje się, że tak, a dowodem na to książka Dariusza Wołowskiego „Canarinhos. 11 wcieleń boga futbolu”. Dzieło tego dziennikarza sportowego to idealna lektura na mundialowe dni.

Rozpoczynając czytanie książki zastanawiałem się, czy publikacja Wołowskiego będzie kolejną lekturą pisaną „z fotela”. Na odległość też można stworzyć interesującą lekturę, ale jest to zadanie niezwykle trudne i nie każdy jest w stanie mu podołać. Okazało się jednak, że moje obawy były nieuzasadnione, bowiem autor pozycji „Canarinhos” wybrał się z dwutygodniową wizytą do Brazylii i zawarł w swoim dziele wiele obserwacji poczynionych podczas tamtej wycieczki. To zdecydowanie zwiększyło wartość książki i sprawiło, że w pewnym sensie można ją traktować jako publikację reporterską. Oczywiście nie w całości, gdyż w jej opracowywaniu pomogły Wołowskiemu liczne źródła (m.in. „Futebol” Aleksa Bellosa), ale przygody autora, które przeżył w Kraju Kawy, a następnie postanowił opisać, uatrakcyjniają treść i uprzyjemniają czytanie.

Od Friedenreicha do Neymara

Tytuł książki sugeruje, że zostały w niej przedstawione różne oblicza brazylijskiego futbolu. Rzeczywiście tak jest. Autor podzielił swoje dzieło na 11 rozdziałów, z których każdy ma swój temat przewodni. Jest o czarnoskórym Arthurze Friedenreichu, który zdobył pierwszą, historyczną bramkę dla reprezentacji Brazylii, a także był jednym z zawodników udowadniających, że w przypadku umiejętności piłkarskich rasa nie ma żadnego znaczenia; jest o tych, których nie sposób pominąć, pisząc o „Canarinhos” – Pele, Garrinchy, Romario czy Ronaldo; jest wreszcie u wydarzeniach takich jak przemaglowane ostatnio na wszystkie sposoby „Maracanaco”, a dzieło wieńczą rozdziały poświęcone Neymarowi i królom Copacabany, czyli tym, którzy grają w piłkę na piasku. W książce nie zabrakło więc żadnego z ważnych tematów, a każdy przedstawiony został z pomysłem – jest trochę historii, ale też sporo ciekawostek czy odautorskich anegdot.