Klasyczna dziesiątka: Najlepsze powieści sportowe (Ranking)

Nie jest to najpopularniejsza forma pisania o sporcie. Przez lata nazbierało się jednak na tyle dużo sportowych powieści lub powieści ze sportem w tle, że w zupełności wystarczy ich do stworzenia rankingu. Sprawdźcie, które z nich są moim zdaniem najciekawsze!

10. Przemysław Rudzki "Gracz" (Wydawnictwo Buchmann, 2013)

Zestawienie otwiera Przemysław Rudzki z pierwszą ze swoich powieści. „Gracz” to książka, której akcja dzieje się we współczesnym piłkarskim świecie. Kiedy w tajemniczych okolicznościach ginie reprezentant Polski, Michał Tkaczyk, rozpoczyna się śledztwo i dochodzenie do prawdy. Pomysł na powieść jest jak najbardziej klasyczny i charakterystyczny dla kryminałów, ale trzeba przyznać, że Przemysław Rudzki z zadaniem poradził sobie bardzo dobre. Na ponad 350 stronach redaktor „Przeglądu Sportowego” wprowadza czytelnika w brudny świat futbolu, ale nie tylko – sprawnie opisuje również chociażby środowisko dziennikarskie, swoje dzieło wieńcząc świetnymi opisami Warszawy. Całość prezentuje się niezwykle intrygująco i nie ma co się dziwić, że swego czasu powieść cieszyła się wśród kibiców ogromnym zainteresowaniem. Chociaż ja w swojej recenzji nie byłem aż tak entuzjastyczny jak większość odbiorców, książkę oceniłem pozytywnie. Miejsce w tym rankingu jak najbardziej zasłużone!

RECENZJA

9. Maurycy Nowakowski „Okrągły przekręt” (Wydawnictwo Anakonda, 2013)

To pozycja, która ukazała się nieco ponad pół roku wcześniej od „Gracza”, ale nie odbiła się tak szerokim echem wśród czytelników. Z pewnością wpływ miała na to popularność autora – niezbyt dobrze znanego kibicom. „Okrągły przekręt” to jednak równie ciekawa powieść sensacyjna, która swoją treścią nawiązuje do afery korupcyjnej w polskiej piłce. Mamy tutaj szefa piłkarskiej mafii, Zdzisława „Cyrulika” Jakubika, młodego sędziego Macieja Bojarskiego i dziennikarza Marcina Farona. Wszyscy oni odgrywają swoją rolę w nowej piłkarskiej rzeczywistości, pozornie pozbawionej korupcji. Tam, gdzie jednak kończy się jedno bagno, zaczyna się kolejne… Warto sięgnąć także po dzieło Maurycego Nowakowskiego, gdyż to sprawnie napisana powieść, która jest inna niż „Gracz”. Każdy, kto choć trochę interesował się wydarzeniami ostatnich lat, bez problemu znajdzie w niej nawiązania do afery korupcyjnej w naszym futbolu…

8. Rafał Lipski "Pressing" (Wydawnictwo Magnus, 2016)

Miejsce ósme dla książki wydanej w tym roku, która zaskakuje swoją treścią. Kolejna powieść o brudnym świecie futbolu nie byłaby już tak atrakcyjna dla czytelnika, więc Rafał Lipski postanowił pojechać po bandzie. Akcję swojej powieści buduje wokół obiecującego polskiego piłkarza, który ujawnia swoją homoseksualną orientację. To wyznanie niesie za sobą mnóstwo konsekwencji i pokazuje, jak naprawdę wygląda i funkcjonuje od środka mocno konserwatywne polskie środowisko piłkarskie. Trzeba przyznać, że kryminał przełamuje temat tabu, bo nie mieliśmy jeszcze w Polsce przypadku znanego zawodnika, który przyznałby się do tego, że jest gejem. O tym, że książka ma prowokować, świadczy już sama okładka – gwizdek zawieszony na różańcu – a także opis, w którym czytamy: „Futbol to mikrokosmos z siusiakiem. Miejsce kadry jest w nim szczególne. To sam czubek siusiaka...”. Cóż, tu nie ma co pisać, to trzeba sprawdzić!

7. Przemysław Łonyszyn, Roman Hurkowski "Tajemnica mundialu" (Wydawnictwo Zysk i S-ka, 2006)

„Entliczek, pentliczek, co zrobi Piechniczek…”. Nie, nie chodzi tutaj o słynny swego czasu utwór Bohdana Łazuki, ale wydaną w 2006 roku książkę pod tym samym tytułem. „Tajemnica mundialu” została napisana przez dwóch sportowych dziennikarzy – Przemysława Łonyszyna i bardziej znanego Romana Hurkowskiego. To powieść o znalezionym w rzece ciele Europejczyka, które staje się dla autorów punktem wyjścia i momentem zawiązania akcji. Na kolejnych stronach opisują oni dochodzenie byłego policjanta, Kazuyoshi Tody, który odkrywa prawdę o tej śmierci krążącą wokół tajemnic mistrzostw świata skrzętnie skrywanych przed opinią publiczną. „Prawdziwie sensacyjna książka dla miłośników futbolu, spisowych teorii i egzotyki Dalekiego Wschodu” – przeczytać można na okładce. Pozycja wydana dekadę temu nie została jednak doceniona, gdyż sam nabyłem ją jakiś czas po premierze za marne 9,90 zł. Warto więc ją przypomnieć i zaproponować kolejną ciekawą lekturę fanom sensacyjnych powieści osadzonych w brudnym świecie futbolu.

6. Grzegorz Żurek "Wóda i bala" (Wydawnictwo Oficynka, 2015)

„Wóda i bala” to powieść wydana przez niszowe wydawnictwo i zdecydowanie inna od poprzednich pozycji tego zestawienia. Nie jest to nawet do końca książka futbolowa, choć „bala” przewija się w niej dosyć często. Głównym bohaterem jest Grzesio, piłkarz A-klasowej Lechii Mysłowice, który opowiada o swoich początkach w szkole, na boisku, a później strasznej kontuzji, która zakończyła jego karierę. Na dalszych stronach książka odbiega już jednak od tematu futbolu, bardziej skupiając się na drugim tytułowym rzeczowniku: wódzie. Nie każdy kibic będzie więc usatysfakcjonowany lekturą, choć ja dobrnąłem do końca i muszę przyznać, że całkiem mi się podobała (być może także ze względu na geograficzną bliskość, wszak akcja dzieje się na „moim” Górnym Śląsku). To zdecydowanie powieść zmierzająca w kierunku literatury, więc przed sięgnięciem po nią dobrze byłoby zapoznać się z recenzjami. Pozwolą one uniknąć ewentualnego rozczarowania, choć ja akurat te książkę polecam – wszak żadna z wymienionych w tym rankingu pozycji nie skupia się w stu procentach na sporcie. Taki urok powieści!

RECENZJA

5. Juan Esteban Constein "Calcio! Powieść o pierwszych w dziejach meczu piłkarskim" (Dom Wydawniczy Rebis, 2014)

W rankingu najlepszych sportowych powieści nie mogło zabraknąć dzieła o pierwszych w historii meczu piłkarskim. „Calcio!” zaskakuje, bo nie jest książką banalną – to nie kolejna powieść, w której ktoś ginie, a dalej akcja kręci się właśnie wokół owej śmierci. To coś zdecydowanie innego. Trwa spór o to, gdzie i kiedy odbył się pierwszy mecz piłkarski. Właśnie ta kłótnia staje się przyczynkiem do opowieści o oblężeniu Florencji przez wojska cesarza Karola V i futbolowym spotkaniu mieszkańców miasta z Hiszpanami o wolność. Brzmi ciekawie? Jeszcze bardziej interesująco będzie, jeśli dodam, że w książce pojawia się także motyw… Diego Maradony, bo książka jest hołdem złożonym właśnie temu zawodnikowi. Jeśli ktoś chciałby liznąć trochę literatury o sportowym zabarwieniu, „Calcio!” jest zdecydowanie pozycją godną polecenia!

RECENZJA

4. Przemysław Rudzki "Futbol i cała reszta" (Wydawnictwo SQN, 2015)

Miejsce tuż za podium dla książki w moim odczuciu mocno niedocenionej. Sam Przemysław Rudzki jest zdania, że „Futbol i cała reszta” to powieść lepsza od jego debiutu, który wylądował na miejscu dziesiątym tego zestawienia. Zgodzę się z autorem w stu procentach, bo wydana przed rokiem powieść jest przede wszystkim bardzo oryginalna. To autobiografia pokolenia dzisiejszych 30- i 40-latków, książka o dzieciństwie w czasach późnego PRL-u i wchodzeniu w dorosłość w okresie przemian ustrojowych w Polsce. To ciekawa opowieść o beztrosce dzieciństwa i życiowych wyborach, którym towarzyszy jedna niezmienna rzecz: futbol. To właśnie on, mimo różnie toczących się losów, łączy paczkę kumpli z osiedla w Czeladzi, którzy są głównymi bohaterami tej książki. Historia z wątkami biograficznymi, mimo że momentami bardzo smutna, jest zdecydowanie godna polecenia!

3. Nikodem Pałasz "Brudna gra", „Sam na sam ze śmiercią” i „Zabójczy tie-break” (Wydawnictwo MUZA S.A., 2014, 2015, 2016)

Najniższy stopień podium dla Nikodema Pałasza za serię kryminałów osadzonych w świecie różnych dyscyplin. Począwszy od środowiska tenisowego („Brudna gra”), przez futbolowe („Sam na sam ze śmiercią”), a na siatkarskim skończywszy („Zabójczy tie-break”). Trudno wymienić najlepszą z powieści tego autora, gdyż każda jest niezwykle ciekawa. Jeśli ktoś zaczął śledzić przygody inspektora Wolskiego, z pewnością będzie chciał poznać ich kolejną cześć. Pozostaje tylko mieć nadzieję, że doczekamy się więcej niż trylogii, a akcja w kolejnych kryminałach toczyć będzie się równie wartko. No i że „brudy” kolejnych środowisk zostaną wkrótce oczyszczone, by niedługo móc powiedzieć, że takie rzeczy można przeczytać wyłącznie w książkach. W kontekście ostatnich wydarzeń w świecie sportu, trudno oczekiwać jednak, by nastąpiło to szybko…

RECENZJA1   RECENZJA2   WYWIAD

2. Marek Ołdakowski "Gra bez piłki" (Wydawnictwo TELBIT, 2003)

Dla wielu drugie miejsce dla powieści Marka Ołdakowskiego będzie dużym zaskoczeniem – książka ukazała się dawno temu, nie było o niej zbyt głośno, dziś słuch w zasadzie o niej zaginął. Tym bardziej warto ją przypomnieć, bo dla mnie to „Piłkarski poker” w wersji pisanej. Autor niezwykle sprawnie przemieszcza się po polskim piłkarskim światku, ukazując jego wady, słabe strony i patologie. Warto nadmienić, że książka ukazała się jeszcze przed wybuchem afery korupcyjnej w polskiej piłce, co tylko pokazuje, jak rozległą wiedzę na temat mechanizmów nią rządzących miał autor. Nic dziwnego – jest doświadczonym dziennikarzem, a przecież wielu redaktorów podejrzewało wcześniej, że nie wszystko w "kopanej" odbywa się tak jak powinno. „Gra bez piłki” to fascynująca powieść, w której główne role odgrywają trener Jamańczyk, sędzia Tobiasz czy dziennikarz Kubicki. To po prostu trzeba przeczytać!

RECENZJA

1. Adam Bahdaj "Do przerwy 0:1" (Nasza Księgarnia, 1957)

Zwycięzca tego zestawienia mógł być tylko jeden! Adam Bahdaj ponad pół wieku temu napisał kultowe już „Do przerwy 0:1”, które dla wielu młodych entuzjastów sportu było lekturą obowiązkową. Niezależnie od pokolenia, bo pamiętam jak sam z zapartym tchem przeczytałem powieść dobre kilkanaście lat temu, znajdując ją w rodzinnych zbiorach. Przygody Paragona i jego kompanów w powojennej Warszawie to coś, co ciepło wspomina każdy, kto miał okazję przeczytać tę ponadczasową książkę, obejrzeć serial pod tym samym tytułem lub zobaczyć film „Paragon gola”. Smaczku perypetiom grupki kolegów marzących o wielkiej piłkarskiej karierze dodaje fakt, że wielu bohaterów powieści wzorowanych było na sportowych gwiazdach powojennej Warszawy. Dla każdego młodego fana futbolu powinna to być powieść, od której zaczną przygodę z tego typu lekturami. A dla każdego dorosłego faceta miła podróż do lat młodości, kiedy każdy marzył o tym, by być drugim Cieślikiem, Deyną lub Bońkiem…

CZYTAJ TAKŻE:

• Najbardziej niedocenione książki sportowe [Ranking]
• Najlepsi sportowi biografowie [Ranking]