Wspomnienia Prusa

„Wszystkie barwy siatkówki” Marcina Prusa to pierwsza w Polsce autobiografia siatkarza. Aż trudno uwierzyć, że mimo ogromnej popularności tej dyscypliny w naszym kraju, żaden zawodnik nie zdecydował się wcześniej na podobny krok. Być może wkrótce koledzy z parkietu podążą śladem byłego środkowego reprezentacji Polski, bo wyszła mu niezła książka.

Marcin Prus od początku swojej kariery należał do zdecydowanie wyróżniających się siatkarzy. Jego niepokorny charakter dawał o sobie znać już w czasach juniorskich, a później objawiał się m.in. farbowaniem włosów na różne kolory. Niestety, jedna z barwniejszych postaci polskiej siatkówki musiała przedwcześnie zakończyć przygodę ze sportem. Kontuzje i liczne operacje sprawiły, że Prus zawiesił buty na kołku w wieku zaledwie 25 lat. Pozostał jednak przy swojej ulubionej dyscyplinie sportu jako reporter i komentator. Współpracował z TVP i Polsatem, a ostatnio rozpoczął pracę w Radiu Park, dla którego komentuje mecze ZAKSY Kędzierzyn-Koźle.

Fakt, że były siatkarz jest obecnie związany z dziennikarstwem, nie pozostał bez wpływu na jakość jego autobiografii. Prus opisuje swoje życie w sposób ciekawy, ma lekkie pióro, a także łatwość w opowiadaniu anegdot. Właśnie za ich pomocą autor postanowił przedstawić się czytelnikom. Rozpoczyna od opowieści na temat tego, jak mając dwa lata, został pozostawiony na moment bez opieki dziadków. Postanowił wyruszyć na poszukiwania opiekunów, które zakończyły się skokiem z drugiego piętra. Na jego szczęście, jakimś cudem wyszedł z tego wypadku bez szwanku. Na następnych stronach Prus przedstawia swoje życie w podobny sposób. Pokrótce opowiada o kolejnych etapach kariery – od rozpoczęcia siatkarskich treningów w szkole podstawowej, przez dostanie się do reprezentacji Polski juniorów, a na przygodzie z dorosłą siatkówką kończąc. Jego opis, z małymi wyjątkami, nie jest jednak szczegółowy. Z książki czytelnik dowie się wprawdzie, że Prus zdobywał mistrzostwo Europy i świata juniorów, a nawet został MVP drugiego z tych turniejów (w 1997 r. w Bahrajnie), ale już o przebiegu drogi do złota i pokonanych rywalach we „Wszystkich barwach siatkówki” jest niewiele. Ani słowa Prus nie poświęca też występom w barwach Mostostalu w europejskich pucharach, a i o meczach dorosłej reprezentacji nie pisze zbyt obszernie. Szkoda, gdyż miał okazję rywalizować z najlepszymi siatkarzami na świecie i dla fanów sportu tego typu opis byłby niezwykle ciekawy.

Jak wspominałem, autor postawił jednak na inną formę przedstawienia swojego życia. Opowiada liczne anegdoty, co niewątpliwie zwiększa atrakcyjność książki. Historie takie jak przyłapanie go na piciu piwa podczas zgrupowania reprezentacji juniorów czy opowieść o miłosnej przygodzie z Portugalką Joaquiną (jeden z lepszych fragmentów w książce!) czyta się świetnie, a wszystko to podszyte jest niemałą dawką humoru. Jeśli oceniać „Wszystkie barwy siatkówki” wyłącznie pod względem atrakcyjności dla czytelnika, to na pewno jest to bardzo dobrze napisana autobiografia. Szybko i z przyjemnością pochłania się kolejne strony pozycji, która jednak nie jest zbyt obszerna. Jeden wieczór lub popołudnie wystarczą każdemu na przebrnięcie przez lekturę. Autor nie zagłębia się w swoje relacje z kolegami czy trenerami, nie charakteryzuje ich w książce. Skupia się przede wszystkim na sobie i tym, co wiąże się bezpośrednio z jego życiem. Odniosłem wrażenie, że nie chciał narazić się środowisku siatkarskiemu, co jest zrozumiałe w kontekście jego obecnej pracy. Trochę jednak szkoda, że Prus nie zdecydował się na opis zabawnych sytuacji prosto z szatni związanych z jego kolegami, nie chciał podzielić się tym, jak „od kuchni” wyglądały drużyny, w których grał. Kto, jeśli nie on? Jedynie po Krzysztofie Ignaczaku można spodziewać się, że gdyby wydał autobiografię, na pewno nie byłaby ona nuda. Jakoś nie wyobrażam sobie, żeby inni reprezentanci Polski, w większości przecież poukładani, spisując swoje wspomnienia, napisali coś kontrowersyjnego.

W książce Marcina Prusa jest kilka fragmentów, które przypominają, że autor nie należy do grona pokornych. Były siatkarz mało męskich osobników nazywa wprost „ciotami”, nie unika także tematu dziewczyn, opisując, jak w młodości starał się wykorzystywać swój status sportowca do nawiązywania z nimi znajomości. Nie czyni tego jednak w sposób wulgarny, raczej zabawny (mój faworyt: „bimbały jak melony”). W porównaniu z Dennisem Rodmanem i jego biografią „Powinienem być już martwy”, Prus wypada jak ministrant. Tam, gdzie amerykański koszykarz dopiero się rozkręca, autor „Wszystkich barw siatkówki” mówi stanowcze: „stop!”. Prus nie opowiada o swoich łóżkowych podbojach, a opisując swoje miłości, nigdy nie zdradza intymnych szczegółów. W przypadku jednej z opisywanych dziewczyn, nie chce wymieniać nawet jej imienia, żeby nie przysporzyć jej kłopotów. Za to należą się byłemu siatkarzowi brawa, nawet jeśli określenie „Dennis Rodman volleya” wydaje się wtedy na wyrost. Forma biografii Amerykanina nie przyjęłaby się na polskim gruncie, to pewne, więc dobrze, że Prus przy pisaniu książki miał świadomość, gdzie leżą granice dobrego smaku.

Obok opisu wesołych sytuacji ze swojego życia, autor wiele miejsca w swojej autobiografii poświęca trudom siatkówki. Pisze o tym, że już od najmłodszych lat jego organizm był poddawany na zgrupowaniach juniorskiej reprezentacji ogromnym obciążeniom. Przybliża czytelnikowi, jak wyglądał w młodości jego kalendarz – brak było w nim miejsca na wakacje i wypoczynek. Jego życie wypełniały treningi, zgrupowania i mecze, co nie pozostało bez wpływu na jego późniejsze kłopoty ze zdrowiem. Bardzo dobrze, że Prus nie pomija tej „ciemniejszej barwy siatkówki”. Być może dzięki temu kibice wykażą nieco więcej zrozumienia dla siatkarzy takich jak Mariusz Wlazły, którzy rezygnowali z występów w reprezentacji. Autor pisze też o swoich kłopotach ze zdrowiem, które zmusiły go do zakończenia czynnej kariery. W tych fragmentach wyczuć można lekkie rozgoryczenie, że tak potoczyły się jego losy. Były siatkarz przedstawia też w autobiografii swój pomysł na uzdrowienie systemu szkolenia młodzieży, opisuje krótko kraje, w których miał okazję przebywać, a także wiele miejsca poświęca kibicom reprezentacji Polski i Mostostalu. Podkreśla tym samym ich dużą rolę we wspieraniu zawodników i zaznacza, że są najlepsi na świcie. Pisze też krótko o swojej dziennikarskiej przygodzie i kilku sytuacjach z nią związanych. Książkę kończy rozdział poświęcony najnowszemu hobby Prusa – skokom na bungee. Spina to klamrą jego opowieść, którą rozpoczął od opisu skoku z okna w dzieciństwie.

Podsumowując, „Wszystkie barwy siatkówki” to dobrze napisana biografia pełna anegdot. Dziennikarskie doświadczenie autora zaprocentowało przy spisywaniu wspomnień, dzięki czemu książka powinna spodobać się fanom siatkówki. Czyta się ją bardzo szybko, a opowiadane przez Marcina Prusa historie co rusz wywołują uśmiech na twarzy. Trochę szkoda, że autor nie zdecydował się szerzej opisać swojej sportowej kariery, która, choć krótka, była niezwykle bogata. Wtedy książka nabrałaby dla kibiców zdecydowanie większej wartości. Pamiętać trzeba jednak, że to pierwsza biografia siatkarza, która ukazała się w Polsce i choćby z tego względu powinna stać się pozycją obowiązkową dla fanów volleya.

Na książkę Marcina Prusa "Wszystkie barwy siatkówki można głosować w plebiscycie na: