Mourinho vs. Guardiola

28 sierpnia, a więc dwa dni przed meczem o Superpuchar Europy, w którym zmierzą się drużyny Chelsea Londyn i Bayernu Monachium, ukaże się na rynku książka o szkoleniowcach obu zespołów. Pozycja zatytułowana „Mourinho vs. Guardiola” to porównanie dwóch najlepszych trenerów świata pod względem sposobu zarządzania drużyną. Dzieło Juana Carlosa Cubeiro i Leonor Gallardo nie jest jednak wydawnictwem dotyczącym wyłącznie futbolu.

Książkę, której polskie wydanie wypuszcza na rynek Wydawnictwo Sine Qua Non, śmiało uznać można bowiem za biznesowy poradnik dobrego zarządzania. Mniej więcej połowa stron pozycji „Mourinho vs. Guardiola” spożytkowana została na przedstawienie teoretycznych podstaw tej dyscypliny naukowej. W najdłuższej części czytelnik może dowiedzieć się, jakimi dziesięcioma zasadami powinien kierować się dobry lider-coach. Takie miano śmiało można przyznać Jose Mourinho i Pepowi Guardioli, co w swoim dziele starają się udowodnić Cubeiro i Gallardo.

Książka składa się z prologu, wstępu, czterech części i epilogu, które razem składają się na naukową analizę. Słowo „naukowa” jest w przypadku tej pozycji jak najbardziej na miejscu, gdyż wymieniane są w niej nazwiska starożytnych myślicieli, przytaczane są definicje wielu pojęć (od liderowania po emocje), pojawiają się odniesienia do buddyzmu i postawy Dalajlamy, a autorzy nie pomijają także teorii współczesnych badaczy zajmujących się zarządzaniem i przywództwem, takich jak Peter Drucker czy Warren Bennis. To wszystko sprawia, że „Mourinho vs. Guardiola” nie jest kolejnym opracowaniem stricte futbolowym. Pokusiłbym się nawet o stwierdzenie, że postaci obu trenerów są tak naprawdę jedynie dodatkiem do całości, a ich działanie stanowi przykład wykorzystania teoretycznych podstaw, przytaczanych wcześniej przez autorów.

W pozycji zostały krótko przedstawione życiorysy obu szkoleniowców, a także wymienione są ich osiągnięcia i metody, które umożliwiły sukcesy. Sposób pracy obu szkoleniowców zaprezentowany został głównie właśnie przez pryzmat ich umiejętności liderowania i zarządzania drużyną. Z książki można dowiedzieć się, w jaki sposób Mourinho i Guardiola dobierają zawodników do swoich zespołów, dlaczego tak dużą wagę przywiązują do konferencji prasowych, jak starają się mobilizować podopiecznych, a nawet jak do ich wizerunku odnosi się ich ubiór. To dosyć nowe spojrzenie na obu trenerów, które wcześniej nie było przedmiotem innego opracowania. Bez wątpienia na korzyść autorów działa fakt, że przy pisaniu książki korzystali z różnych źródeł, które wzbogaciły ich pozycję o dodatkowe kryteria analizy Portugalczyka i Hiszpana. Cubeiro i Gallardo, obok własnych opracowań, zawarli w książce badania innych autorów, które cytują. Dzięki temu ich dzieło cechuje przede wszystkim mnogość ciekawych spojrzeń na pracę obu szkoleniowców.

Trzeba jednak przyznać, że pozycja „Mourinho vs. Guardiola” nie jest do końca spójna. Można odnieść wrażenie, że fragmenty zawierające teorię są oderwane od głównego wątku książki. Autorzy nie zdecydowali się bowiem od razu po naukowej analizie odnieść jej do przykładu obu szkoleniowców. Jeden podrozdział dotyczy w całości teorii zarządzania, a dopiero w kolejnym można znaleźć fragmenty o bohaterach pozycji, niekoniecznie w pełni odnoszące się do naukowych tez, które przedstawione zostały wcześniej. Sprawia to, że czytanie dzieła Cubeiro i Gallardo przypomina oglądanie meczu i to niekoniecznie stojącego na najwyższym poziomie. Są dobre momenty (przytoczenie najciekawszych cytatów Mourinho czy analiza pierwszych ligowych kolejek sezonu 2010/2011 w wykonaniu Barcelony i Realu Madryt), ale są też takie, przy których odczuwa się znużenie. Te ostatnie dotyczą zwłaszcza ciągnących się teoretycznych rozważań czy wyliczeń, które na myśl przywołują od razu podręczniki akademickie.

Być może decydującą kwestią w przypadku pozycji „Mourinho vs. Guardiola” jest podejście do niej. Jeśli ktoś, podobnie jak ja, nastawi się na książkę dotyczącą stricte futbolu, może czuć się rozczarowany. Z pewnością byłoby inaczej, gdyby autorzy każde naukowe stwierdzenie rozpatrywali w kontekście obu szkoleniowców. Z jednej strony byłoby to przystępniejsze dla czytelnika, a z drugiej sprawiłoby, że w trakcie czytania nie zadawałby sobie pytania, czy sięgnął po książkę o piłce nożnej, czy podręcznik poświęcony zarządzaniu. Teoretyczne fragmenty, w których brak wzmianki o Mourinho i Guardioli bywają bowiem na dłuższą metę nieco nużące, co rzutuje na odbiór całej pozycji.

Podsumowując, trzeba przyznać, że najnowsza propozycja Wydawnictwa Sine Qua Non to książka, która prezentuje ciekawe spojrzenie na pracę obu szkoleniowców. Odwróciłbym jednak jej opis – to przede wszystkim „pozycja skierowana dla każdego, kto chce dobrze zarządzać firmą”, a autorzy udzielają wskazówek w oparciu o analizę postawy Jose Mourinho i Pepa Guardioli. Fan futbolu, przyzwyczajony do tekstów dziennikarzy trzymających się ściśle tematyki piłki nożnej, po lekturze może czuć się nieco zawiedziony. Autorzy są specjalistami w dziedzinie coachingu i zarządzania, a Gallardo to nawet wykładowczyni akademicka, co ma odbicie w stylu, w którym napisana została książka. Ma ona charakter naukowej analizy, dlatego jeśli ktoś chce dowiedzieć się czegoś na temat liderowania i zarządzania, niekoniecznie wyłącznie w kontekście futbolu, a w dodatku lubi filozofię (sporo sentencji myślicieli różnych okresów) – jest to zdecydowanie pozycja dla niego. Kibice ceniący luźny styl i książki w stylu autobiografii Mersona czy Kowalczyka raczej nie znajdą w dziele „Mourinho vs. Guardiola” czegoś dla siebie.